26 ธันวาคม 2566 ครบรอบ 19 ปี เหตุุการณ์คลื่นยักษ์สึนามิ (TSUNAMI) ถล่ม 14 ประเทศโดยรอบชายฝั่งมหาสมุทรอินเดีย ทำให้มีผู้เสียชีวิตมากกว่า 280,000 คน นับเป็นภัยพิบัติทางธรรมชาติครั้งร้ายแรงที่สุดในประวัติศาสตร์
สำหรับประเทศไทย ได้รับผลกระทบ 6 จังหวัดภาคใต้ ได้แก่ ภูเก็ต, พังงา, ระนอง, กระบี่, ตรัง และสตูล ทำให้มีผู้เสียชีวิตประมาณ 5,400 ราย บาดเจ็บกว่า 8,000 ราย และมีผู้สูญหายอีกจำนวนมาก
ย้อนไปเมื่อวันที่ 26 ธันวาคม 2547 เวลา 07.58 น. (ตามเวลาในประเทศไทย) เกิดเหตุแผ่นดินไหวใต้ทะเล ขนาด 9.1-9.3 มีศูนย์กลางอยู่ที่บริเวณนอกฝั่งด้านตะวันตก ทางตอนเหนือของหัวเกาะสุมาตรา ประเทศอินโดนีเซีย ห่างจาก จ.ภูเก็ต ประมาณ 580 กิโลเมตร
ประมาณ 2 ชั่วโมง หลังจากเกิดแผ่นดินไหว คลื่นสึนามิได้เคลื่อนตัวไปทางทิศตะวันออกผ่านทะเลอันดามัน เข้ากระทบชายฝั่งตะวันตกเฉียงใต้ของประเทศไทย นักท่องเที่ยวจำนวนมากเสียชีวิตจากสึนามิ เพราะขณะนั้นประเทศไทยยังไม่มีระบบเตือนภัยคลื่นสึนามิ และขาดเจ้าหน้าที่ซึ่งมีความรู้ความชำนาญ เกี่ยวกับเรื่องคลื่นสึนามิโดยตรง
จากเหตุการณ์มหาวิปโยค ทำให้บ้านเรือนของประชาชน โรงแรม บังกะโล โฮมสเตย์ เกสต์เฮาส์ ร้านค้า ร้านอาหาร ทรัพย์สินส่วนตัวของนักท่องเที่ยว ยานพาหนะ ตลอดจนระบบสาธารณูปโภคต่างๆ อาทิ ไฟฟ้า ประปา โทรศัพท์ ถนน ได้รับความเสียหายจำนวนหลายพันล้านบาท
หลังเกิดภัยพิบัติสึนามิเมื่อปี 2547 มีการติดตั้งทุ่นตรวจวัดคลื่นสึนามิ อยู่ในความดูแลของประเทศไทย จำนวน 2 ตัว ห่างจากเกาะภูเก็ต ไปทางทิศตะวันตก ประมาณ 965 กิโลเมตร และอีกจุดห่างจากเกาะภูเก็ตประมาณ 340 กิโลเมตร
อย่างไรก็ตาม กรุงเทพธุรกิจ รายงานว่า ระหว่างวันที่ 5-6 กรกฎาคม 2565 เกิดเหตุแผ่นดินไหวนอกชายฝั่งหมู่เกาะนิโคบาร์ ห่างจาก จ.ภูเก็ต ไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือกว่า 570 กิโลเมตร จำนวน 33 ครั้ง แต่ทุ่นเตือนสึนามิ ทั้ง 2 จุด ขึ้นสถานะไม่ทำงาน ซึ่ง ผอ.ศูนย์เตือนภัยพิบัติแห่งชาติ ยืนยันว่า หากเกิดแผ่นดินไหวในทะเล ขนาด 7.8 ที่อาจจะทำให้เกิดสึนามิ จะมีการกดปุ่มเตือนภัย และมีเวลา 1.30 ชั่วโมง ที่ประชาชนสามารถอพยพได้ทัน
ขณะเดียวกันยังมี "หอเตือนภัยสึนามิ" ขนาดใหญ่ตั้งอยู่ใน 6 จังหวัด ภูเก็ต, พังงา, ระนอง, กระบี่, ตรัง และสตูล มีทั้งสิ้น 130 แห่ง หากเกิดสึนามิติดชายฝั่งอันดามัน หอเตือนภัยจะดังขึ้นหลังกดสัญญาณเตือนภัย 5 นาที มีทั้งหมด 5 ภาษา ได้แก่ ไทย อังกฤษ เยอรมัน จีน และญี่ปุ่น แจ้งให้อพยพไปที่สูงได้ทันท่วงที
ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ช่วงที่มีการแพร่ระบาดของโควิด-19 อาคารหลบภัย และหอเตือนภัยสึนามิหลายแห่งถูกปล่อยทิ้งร้าง มีหญ้าขึ้นปกคลุม จนชาวบ้านไม่มั่นว่ายังสามารถส่งสัญญาณเตือนภัยได้จริงหรือไม่
ล่าสุดเมื่อวันที่ 27 เมษายน 2566 เวลาประมาณ 03.45 น. หอเตือนภัยจำนวน 25 แห่ง ในพื้นที่ 14 จังหวัด ได้ส่งสัญญาณเตือนภัยโดยไม่ทราบสาเหตุ และก่อให้เกิดความตื่นตระหนกแก่ประชาชน โดยเฉพาะคนที่อยู่ในพื้นที่เสี่ยงเกิดสึนามิ แต่จากการตรวจสอบไม่พบความผิดปกติของอุปกรณ์
ทั้งนี้ กรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย (ปภ.) ได้ชี้แจงทำความเข้าใจแก่ประชาชนในพื้นที่ในช่วงที่มีเสียงสัญญาณเตือนภัยเกิดขึ้น
อย่างไรก็ตามภัยพิบัติทางธรรมชาติ เป็นสิ่งที่ไม่สามารถห้ามได้ แต่การเตรียมความพร้อมด้านอุปกรณ์ ระบบเตือนภัยต่างๆ ความพร้อมด้านการอพยพ เป็นสิ่งที่สามารถทำได้ เพื่อลดความสูญเสียให้น้อยที่สุด
อ้างอิงข้อมูลจาก :