
นายดิรกฤทธิ์ วงศ์ราษฎร อายุ 58 ปี ชาวนาบ้านแม่ใส หมู่ 3 ต.แม่ใส อ.เมือง จ.พะเยา กล่าวว่า ออกจากบ้านนำควายใส่แอก คราดและไถ ไปไถนา เพื่อปลูกข้าวของตนเอง ตั้งแต่ช่วงเช้าจนถึงสาย เพื่อลดต้นทุนการผลิตประหยัดรายจ่าย ปัจจุบันชาวนาส่วนใหญ่หันมาทำนา ด้วยการใช้เทคโนโลยีที่ทันสมัย หรือรถไถ แทนการใช้ควายไถนาเหมือนในอดีต เพื่อร่นระยะเวลาการทำนา แต่สิ่งที่ตามก็คือต้นทุนการผลิตที่เพิ่มสูงขึ้น ทำให้ชาวนาเหล่านี้ประสบปัญหาขาดทุนจากการทำนา เพราะผลผลิตราคาข้าวตกต่ำ ทำนาไม่คุ้มกับต้นทุนที่ลงทุนไป
ทั้งนี้ ตนมีนาอยู่ 12 ไร่ หากจ้างรถไถมาไถนาตกไร่ละ 600-700 บาท จึงมีความคิดนำควายที่ตนเลี้ยงไว้ 14 ตัว นำมาใส่คราด ไถ มาไถนา แทนการจ้างรถไถทำให้ประหยัดรายจ่าย ควายที่ตนใช้ไถนานั้น เป็นควายเพศ เมีย อายุ 4 ปี ชื่อเจ้าเอ กับเจ้าบี โดยทุกๆ เช้าจะนำควายทั้งสองตัว ออกจากคอกมาใส่แอก ผูกโยงไปยังคันไถ และคราด โดยจะเริ่มไถนาตั้งแต่ 06.00-09.00 น. ก็จะพักเพื่อให้ทั้งคนทั้งควายได้พักผ่อน
โดยได้ใช้ควายไถนามาหลายปีแล้ว จนถึงปัจจุบัน และจะใช้ควายไถนาไปเรื่อยๆ จนกว่าจะทำไม่ไหว ถึงแม้ว่า จะมีเพื่อนบ้านมาหัวเราะว่าตนเป็นคนหัวโบราณใช้ควายไถนา ไม่ทันชาวบ้าน แต่ตนไม่สนใจ เพราะเป็นการประหยัดค่าใช้จ่าย อีกทั้งยังได้ปุ๋ยจากธรรมชาติทำให้มีต้นทุนการผลิตมากขึ้น และเป็นการอนุรักษ์วิถีชาวบ้านสมัยอดีต ที่ใช้ควายไถนาเพราะปัจจุบันไม่มี หลังจากเสร็จจากการทำนา ก็จะทำพิธีสู่ขวัญควาย ตามแบบวิถีชาวบ้านแต่โบราณที่สืบทอดกันมา