"น้ำดื่มไทย" ปลอดภัย!

พลาสติกเป็นวัสดุสังเคราะห์ทางเคมีที่ใช้กันอย่างแพร่หลายในชีวิตประจำวัน และกลายมาเป็นสิ่งจำเป็นในการดำรงชีวิตของเราไม่ว่าจะเป็นเครื่องใช้ในชีวิตประจำวัน

ตั้งแต่แปรงสีฟัน ขวดแชมพู เสื้อผ้า ถุงพลาสติก ชิ้นส่วนคอมพิวเตอร์และอุปกรณ์อิเล็กโทรนิคส์ต่างๆ เฟอร์นิเจอร์ต่าง ๆ หรือแม้กระทั่งอุปกรณ์ต่างๆ ของรถยนต์ มีรายงานระบุว่าในปี พ.ศ. 2555 มีการผลิตพลาสติกจากประเทศต่างๆ ทั่วโลก ถึง 299 ล้านตัน และมีแนวโน้มจะผลิตมากขึ้นทุกปี

เชื่อหรือไม่ว่าพลาสติกที่ถูกผลิตขึ้นมาชิ้นแรกของโลก เมื่อเกือบ 200ปีที่แล้วยังคงย่อยสลายไม่หมดไปจากโลกนี้ ด้วยสมบัติพิเศษของพลาสติกที่ไม่ถูกย่อยสลายได้โดยธรรมชาติ ทำให้พลาสติกกลายเป็นที่นิยมเนื่องจากความคงทน แต่ความพิเศษนี้ก็ส่งผลเสียเช่นกัน เมื่อมีการค้นพบการแพร่กระจายของชิ้นส่วนพลาสติก ทั้งขนาดใหญ่และขนาดเล็กในมหาสมุทร และแหล่งน้ำจืดต่างๆ เมื่อไม่กี่ปีที่ผ่านมา

ไม่เพียงเท่านั้น พลาสติกบางส่วนถูกย่อยด้วยแสงอัลตราไวโอเลตจากดวงอาทิตย์จนกลายเป็นอนุภาคพลาสติกขนาดเล็กที่เรียกว่า "ไมโครพลาสติก" (ขนาดเล็กกว่า 0.5 มิลลิเมตร) และพบการแพร่กระจายทั้งบนผิวน้ำ ชายหาด และก้นทะเล ซึ่งเป็นต้นเหตุของการเสียชีวิตของสัตว์น้ำหลายต่อหลายครั้ง

และเมื่อไมโครพลาสติกถูกสะสมในสิ่งมีชีวิตในท้องทะเลทั้งขนาดเล็กและขนาดใหญ่ เช่น แพลงตอน กุ้ง ปู ปลา เป็นต้น และในที่สุดไมโครพลาสติกก็เข้าสู่ห่วงโซ่อาหาร และมาถึงเราในฐานะผู้บริโภค

ดร.สมชาย ตันชรากรณ์ หัวหน้าทีมวิจัยเรื่องไมโครพลาสติกของสถาบันวิจัยแสงซินโครตรอนกล่าวว่า "เมื่อไม่นานมานี้เอง นักวิทยาศาสตร์ในห้องปฏิบัติการหลายแห่งทั้งในยุโรป และอเมริกา ได้ให้ความสนใจในเรื่องไมโครพลาสติกในน้ำดื่ม โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากห้องปฏิบัติหนึ่งในรัฐนิวยอร์ก ประเทศสหรัฐอเมริกาได้ทำการศึกษาการปนเปื้อนของไมโครพลาสติกในน้ำดื่มบรรจุขวดจำนวน250ขวดจาก11ยี่ห้อที่มีจำหน่ายใน9ประเทศ พบว่าตัวอย่างจำนวน93%ปนเปื้อนไมโครพลาสติก โดยมีปริมาณเฉลี่ยอยู่ที่11อนุภาคต่อน้ำ1ลิตร

"ดังนั้นเพื่อเป็นการพิสูจน์ในเรื่องความปลอดภัยของน้ำดื่มบรรจุขวดของประเทศไทยทางทีมของเราจึงได้เก็บตัวอย่างน้ำดื่ม จำนวน24ขวดจาก12ยี่ห้อที่วางขายในร้านสะดวกซื้อทั่วไปมาทำการตรวจวิเคราะห์ด้วยเทคนิคกล้องจุลทรรศน์อินฟราเรด(FTIR-Microspectroscopy)พบว่ามีเพียง41%ของจำนวนทั้งหมดที่พบไมโครพลาสติกปนเปื้อน และมีปริมาณโดยเฉลี่ย2อนุภาคต่อน้ำ1ลิตร ซึ่งถือว่ามีปริมาณน้อยมากจนเชื่อได้ว่าปลอดภัยต่อการบริโภค"

ดร.วราภรณ์ ตัณฑนุชหนึ่งในทีมวิจัย ได้กล่าวเสริมในเรื่องนี้ว่า "เทคโนโลยีที่ใช้ในกระบวนการผลิตน้ำดื่มนั้น ระบบกรองสามารถดักจับอนุภาคที่มีขนาดเล็กในระดับ 4 6 ไมโครเมตร หรือ ประมาณ 1 ใน 20 เท่าของขนาดเส้นผมมนุษย์ได้ดังนั้นอนุภาคส่วนใหญ่รวมถึงไมโครพลาสติกจะถูกกรองในระบบก่อนการบรรจุขวด การปนเปื้อนไมโครพลาสติกในน้ำดื่มอาจเกิดขึ้นได้หลายสาเหตุ เช่นบรรจุภัณฑ์ คือ ขวดพลาสติก หรือฝาปิดเอง

นอกจากนั้น ด้วยเครื่องมือวิเคราะห์ของเรา สามารถระบุสิ่งที่ตรวจพบได้อย่างแม่นยำ ซึ่งเราตรวจพบเส้นใยธรรมชาติที่ไม่เป็นอันตราย เช่น เส้นใยฝ้ายกระดาษ เซลลูโลส และอนุภาคที่เป็นสารอินทรีย์ เป็นต้น ในน้ำดื่มทุกยี่ห้อ มีปริมาณเฉลี่ย 5 อนุภาคต่อน้ำ1ลิตรการปนเปื้อนนี้อาจเกิดขึ้นจากฝุ่นผงที่เบาบางล่องลอยอยู่ในอากาศ มีที่มาจากหลายแหล่ง เช่น เสื้อผ้า กระดาษ ฯลฯ แล้วปนเปื้อนระหว่างขั้นตอนการบรรจุนั่นเอง

ศ.นท.ดร.สราวุฒิ สุจิตจร

ศ.นท.ดร.สราวุฒิ สุจิตจร ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยแสงซินโครตรอนได้กล่าวให้คำมั่นใจในตอนท้ายว่า "ในฐานะที่สถาบันวิจัยแสงซินโครตรอนเป็นหน่วยงานวิจัยของรัฐบาล เรามีหน้าที่สร้างความเข้าใจและให้ข้อมูลที่ถูกต้องโดยใช้ความรู้และเทคนิคทางวิทยาศาสตร์ขั้นสูง เพื่อพิสูจน์ความจริงและยกระดับคุณภาพชีวิตของคนไทยงานวิจัยนี้ถือเป็นตัวอย่างที่สำคัญของการใช้วิทยาศาสตร์เพื่อยืนยันในความปลอดภัยของน้ำดื่มไทย"

เหนืออื่นใด มีความจริงเกี่ยวกับไมโครพลาสติก คือไมโครพลาสติก คือ อนุภาคพลาสติกที่มีขนาดเล็กกว่า 0.5 มิลลิเมตร

คุณรู้หรือไม่ว่าพลาสติกชิ้นแรกที่ถูกผลิตขึ้นในช่วงปฏิวัติอุตสาหกรรมเมื่อต้นศตวรรษที่ 19 ยังถูกย่อยสลายไม่หมดจนทุกวันนี้

อีกทั้งในปี พ.ศ.2555 ทั่วโลกมีการผลิตพลาสติกถึง 299 ล้านตัน และเครื่องมือที่ใช้ในการตรวจวิเคราะห์ไมโครพลาสติก คือ กล้องจุลทรรศน์อินฟราเรด (FT-IR)