ฮือฮา ค้นพบพรรณไม้ชนิดใหม่ของโลก “ส้มแก้วสมคิด” ที่สวนพฤกษศาสตร์เขาช่อง

1 พฤศจิกายน 2565 ที่ จ.ตรัง ปรากฏเรื่องน่ายินดีสำหรับประเทศไทย และวงการพฤกษศาสตร์ เมื่อภาควิชาพฤกษศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ และภาควิชาชีววิทยาป่าไม้ คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ร่วมกับสำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช และศูนย์วิจัยและพัฒนานวัตกรรมอุทยานแห่งชาติ จังหวัดสุราษฎร์ธานี กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช รวมทั้งกลุ่มนักศึกษาปริญญาเอก School of Biological Sciences, University of Reading สหราชอาณาจักร 

ได้ร่วมกันค้นพบพรรณไม้ชนิดใหม่ของโลกในประเทศไทย โดยตั้งชื่อว่า “ส้มแก้วสมคิด” เพื่อเป็นเกียรติแก่ รองศาสตราจารย์ ดร.สมคิด สิริพัฒนดิลก ข้าราชการบำนาญ ภาควิชาชีววิทยาป่าไม้ คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ อาจารย์ผู้สอนด้านวิทยาศาสตร์ป่าไม้ของประเทศไทย ที่มีความตั้งใจและทุ่มเท จึงเป็นที่เคารพรัก และศรัทธาของลูกศิษย์เป็นจำนวนมาก 

“ส้มแก้วสมคิด” (Garcinia siripatanadilokii) วงศ์ Clusiaceae (Guttiferae) มีลักษณะคล้ายกับมะแปม (Garcinia lanceifolia) เป็นไม้พุ่ม หรือไม้ต้น ไม่ผลัดใบ สูง 2-4 ม. เส้นรอบวง 7-15 ซม. ส่วนผลมีลักษณะรูปทรงกลมแป้น กว้าง 2.8-4.5 ซม. ยาว 2.7-3.8 ซม. ปลายผลมีลักษณะเป็นแอ่ง เมื่อผลสุกจะเปลี่ยนจากสีเขียว มาเป็นสีเหลืองสด เกลี้ยง เป็นมัน

โดยส้มชนิดนี้ มีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคใต้ ที่จังหวัดตรัง สตูล และนราธิวาส พบในป่าดิบชื้นระดับต่ำ ที่สูงจากระดับทะเลปานกลาง 50 - 200 ม. ซึ่งจะออกดอกเดือนตุลาคม - กรกฎาคม เป็นผลเดือนธันวาคม - สิงหาคม หรือสามารถออกดอกออกผลได้มากกว่าปีละ 1 ครั้ง ในต่างประเทศพบที่คาบสมุทรมาเลเซีย ส่วนสถานภาพการอนุรักษ์ในปัจจุบัน จัดเป็นพืชใกล้สูญพันธุ์ (endangered) 

นายประพจน์ สัตถาภรณ์ หัวหน้าสวนพฤกษศาสตร์เขาช่อง กล่าวว่า ประวัติการค้นพบ “ส้มแก้วสมคิด” นั้น เริ่มจากการที่ ดร.อาเธอร์ คาร์ หรือที่คนไทยเรียกว่า หมอคาร์ ได้พบและเก็บตัวอย่างพรรณไม้ชนิดนี้ครั้งแรก ที่บริเวณคลองทอน จังหวัดสตูล เมื่อวันที่ 14 มีนาคม 2471 ต่อมามีนักวิชาการอื่น ๆ ได้เก็บตัวอย่างพรรณไม้ชนิดนี้มาจากอีกหลายที่ อาทิ ที่น้ำตกกะช่อง สวนพฤกษศาสตร์เขาช่อง จ.ตรัง หรือที่น้ำตกสิรินธร เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าฮาลา-บาลา จังหวัดนราธิวาส 

และครั้งสุดท้ายเมื่อวันที่ 8 มี.ค. 65 ซึ่งถือเป็นการเก็บตัวอย่าง ที่มีผลออกมาสมบูรณ์ที่สุด และเมื่อตรวจสอบโดยละเอียดจึงพบว่า เป็นพรรณไม้ชนิดใหม่ของโลกที่พบในประเทศไทย โดยผลของมันสามารถทานได้ ส่วนยอดอ่อน ใบ ดอก มีรสเปรี้ยว และมีศักยภาพในการพัฒนาเป็นไม้ประดับต่อไป