มาทำความรู้จัก “โรคมาลาเรีย” หลังมีกระแสข่าว “ครูบาบุญชุ่ม” อาจป่วยโรคนี้

จากกรณีอาการอาพาธของ “ครูบาบุญชุ่ม” หลังมีอาการแปลกๆ ทางลูกศิษย์และแพทย์ได้สันนิษฐานว่าเกิดจากปฏิบัติธรรมอยู่ในถ้ำมานานกว่า 3 ปี  จากนั้นออกมาจากปฏิบัติธรรมก็ได้รับกิจนิมนต์อย่างต่อเนื่อง อาจทำให้ไม่ได้พักผ่อนร่างกายอ่อนแอ กระทั่งเริ่มมีอาการแปลกๆ เกี่ยวกับอาการทางสมอง จนเกรงว่าจะเป็น “มาลาเรียขึ้นสมอง” จึงจำเป็นต้องรีบนิมนต์มารักษาอาการอาพาธที่ฝั่งไทย เบื้องต้นแพทย์ฝั่งไทยในโรงพยาบาลเอกชนแห่งหนึ่ง ได้ทำการเจาะไขสันหลังมาเพาะเชื้อตรวจ ปรากฏว่าไม่พบเชื้อมาลาเรียอย่างที่เป็นกังวลแต่อย่างใด 

เราจะพามาทำความรู้จัก “มาลาเรีย” ว่าเกิดจากอะไร มีอาการอย่างไร และอันตรายแค่ไหน

“มาลาเรีย”  คือ โรคที่เกิดจากเชื้อโปรโตซัว มียุงก้นปล่องเพศเมียเป็นพาหะนำโรคเข้าสู่ร่างกาย ทำให้ผู้ป่วยมีอาการไข้สูงและหนาวสั่น โดยมักพบโรคนี้ในประเทศเขตร้อนขึ้นและพื้นที่ที่มีน้ำขังตามธรรมชาติ

โรคมาลาเรียหรือไข้จับสั่น เป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญของประเทศต่างๆในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และแอฟริกา สำหรับในประเทศไทยพบมากแถวชายแดนที่มีป่าเขาหนาแน่นบริเวณรอยต่อไทย-พม่า, ไทย-กัมพูชา, ไทย-ลาว และทางภาคใต้ของประเทศไทย เชื้อมาลาเรียมาจากยุงก้นปล่องกัดคน และส่งผ่านเชื้อปรสิตสกุลพลาสโมเดียม (Plasmodium) ซึ่งมี 5 ชนิด ชนิดที่รุนแรงที่สุดคือเชื้อฟาลซิพารัม (Plasmodium falciparum) เมื่อเชื้อนี้เข้าสู่กระแสเลือดจะไปสู่ตับ จากนั้นเข้าสู่เม็ดเลือดแดง และเมื่อเม็ดเลือดแดงแตกออก เชื้อจำนวนมากก็จะถูกแพร่เข้าสู่กระแสเลือดไปสู่เม็ดเลือดแดงใหม่ต่อไป

ทั้งนี้เม็ดเลือดแดงติดเชื้อที่อยู่ในกระแสเลือดจะไปเกาะติดแน่นเหมือนกาวที่ผนังเซลล์หลอดเลือด ก่อให้เกิดการอุดตันทำให้เลือดและออกซิเจนไม่สามารถไปเลี้ยงอวัยวะต่างๆได้ ส่งผลให้เกิดภาวะ แทรกซ้อนที่มีผลต่ออัตราการเสียชีวิตของผู้ป่วยได้เช่น ภาวะไตวาย ตับวาย ปอดบวมน้ำ ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำและมาลาเรียขึ้นสมอง ผู้ป่วยที่มีเชื้อมาลาเรียขึ้นสมองจะมีอาการไข้ ซึม เพ้อ ไม่รู้สติ อาเจียนรุนแรง และอาจชักได้ ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้เสียชีวิต

อาการของมาลาเรียจะแตกต่างกันไป ระยะเวลาที่เกิดจะขึ้นอยู่กับชนิดของโปรโตซัวที่เป็นสาเหตุ โดยอาการของมาลาเรียที่พบบ่อย ได้แก่ มีไข้สูง หนาวสั่น เหงื่อออกมาก ปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อท้องเสีย ภาวะโลหิตจาง อุจจาระเป็นเลือด ระดับสติสัมปชัญญะลดลงหรือหมดสติ ไม่รับรู้ต่อการกระตุ้นต่าง ๆ หรือโคม่า

อาการของมาลาเรียจะไม่รุนแรงและบางอาการระบุโรคได้ยาก เพราะมีความคล้ายคลึงกับโรคอื่น ๆ ดังนั้น ผู้ที่อาศัยหรือเดินทางไปยังที่ที่มีการระบาด โดยเฉพาะผู้ที่มีอาการไข้สูงหรือมีอาการของมาลาเรียอื่น ๆ  ควรไปพบแพทย์โดยเร็ว