ครม. ไฟเขียว ร่างพ.ร.บ.คู่ชีวิต เปิดรับเลี้ยงลูกบุญธรรม-จัดการมรดก

7 มิถุนายน 2565 นายวิษณุ เครืองาม รองนายกรัฐมนตรี เปิดเผยว่า ที่ประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) ให้ความเห็นชอบร่างพระราชบัญญัติคู่ชีวิต ตามที่กระทรวงยุติธรรมเสนอ ซึ่งได้นำความเห็นจากสถาบันการศึกษา หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และผู้นำศาสนาทุกศาสนา มาประกอบการพิจารณา โดยให้เขียนขึ้นเป็น ร่างพระราชบัญญัติคู่ชีวิต ที่แยกออกมาจาก ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ เพื่อให้มีความชัดเจน ในข้อหมาย เช่น การกำหนดสถานะของคู่สมรส ที่จะแตกต่างจาก ชาย-หญิง 

 

โดยกำหนดให้ใช้ว่า “คู่ชีวิต” กำหนดให้ผู้ที่จะจดทะเบียนคู่ชีวิต ต้องมีอายุ 17 ปี ขึ้นไปและรับการยินยอมจาก บิดามารดา กำหนดให้มีสิทธิคล้ายคู่สมรส ชายหญิง ทั้งสวัสดิการข้าราชการ การแบ่งสินสมรส การจดทะเบียนหย่า หรือแม้แต่ การทำธุรกรรมทางการเงิน ก็สามารถทำได้เช่นเดียวกับ คู่สมรสชายหญิงทั่วไป แต่อาจมีเงื่อนไขบางประการที่แตกต่างกัน 

 

นายวิษณุ ยืนยันว่า ร่างกฎหมายฉบับนี้เสนอให้สภาผู้แทนราษฎรพิจารณาทันในสมัยประชุมนี้แน่นอน แต่ยังไม่ยืนยันว่าจะประกาศใช้ทันรัฐบาลชุดนี้หรือไม่ 

ขณะที่ นางสาวรัชดา ธนาดิเรก รองโฆษกประจำสำนักนายกรัฐมนตรี เปิดเผยหลังการประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) เมื่อวันที่ 7 มิถุนายน 2565 ว่า ครม.เห็นชอบร่างพระราชบัญญัติคู่ชีวิต พ.ศ. .... และร่างพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ (ฉบับที่ ..) พ.ศ. .... ที่สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาตรวจพิจารณาแล้ว ตามที่กระทรวงยุติธรรมเสนอ  เพื่อเป็นกฎหมายที่รองรับความสัมพันธ์ของการอยู่ร่วมกันเป็นครอบครัวระหว่างบุคคลเพศเดียวกัน โดยมีการอุปการะเลี้ยงดูและมีความสัมพันธ์ในด้านอื่นๆ ไม่แตกต่างไปจากคู่สมรส

 

กระทรวงยุติธรรมได้ดำเนินการรับฟังความคิดเห็นครอบคลุมทุกกลุ่มในทุกมิติเรียบร้อยแล้ว โดยกลุ่มผู้มีความหลากหลายทางเพศต้องการกฎหมายที่รับรองสิทธิในการก่อตั้งครอบครัว และผู้แทนกลุ่มศาสนาพุทธ ศาสนาคริสต์ และศาสนาอิสลาม ไม่ขัดข้องต่อกฎหมายดังกล่าว เพราะเข้าใจว่าประเทศไทยเป็นสังคมพหุวัฒนธรรม ซึ่งร่างกฎหมายทั้ง 2 ฉบับ มีรายละเอียดดังนี้

 

ร่างพระราชบัญญัติคู่ชีวิต พ.ศ. .... ฉบับนี้ ให้สิทธิและหน้าที่คู่ชีวิต เช่น

1. หน้าที่ในการอุปการะเลี้ยงดูซึ่งกันและกัน
2. อำนาจจัดการแทนผู้เสียหายในคดีอาญาเช่นเดียวกับสามีหรือภริยา
3. สิทธิรับบุตรบุญธรรมร่วมกัน
4. สิทธิรับมรดกในฐานะทายาทโดยธรรม
5. สิทธิและหน้าที่ในการเป็นผู้อนุบาลหรือผู้พิทักษ์ หากอีกฝ่ายเป็นคนไร้ หรือเสมือนไร้ความสามารถ
6. สิทธิเซ็นยินยอมให้รักษาพยาบาลอีกฝ่าย
7. สิทธิจัดการศพ

 

สำหรับสาระสำคัญของร่าง พ.ร.บ. อาทิเช่น

• 1. คู่ชีวิต หมายถึง บุคคลสองคนซึ่งเป็นเพศเดียวกันโดยกำเนิด และได้จดทะเบียนคู่ชีวิตตาม พ.ร.บ. นี้
• 2. กำหนดให้ศาลที่มีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีเยาวชนและครอบครัว มีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีตาม พ.ร.บ. นี้ 

 

• 3. การจดทะเบียนคู่ชีวิตจะทำได้ต่อเมื่อบุคคลทั้งสองฝ่ายยินยอม มีอายุ 17 ปีบริบูรณ์ และทั้งสองมีสัญชาติไทย หรือฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งมีสัญชาติไทย รวมทั้งกำหนดบุคคลต้องห้ามไม่ให้จดทะเบียนคู่ชีวิต เช่น ทั้งสองคนเป็นญาติสืบสายโลหิตกัน เป็นพี่น้องร่วมบิดามารดาหรือร่วมแต่บิดาหรือมารดา เป็นต้น
• 4. กรณีที่ผู้เยาว์จะจดทะเบียนคู่ชีวิต ต้องได้รับความยินยอมของบิดา มารดา ผู้รับบุตรบุญธรรม ผู้ปกครอง หรือศาล และเมื่อจดทะเบียนคู่ชีวิตแล้วผู้เยาว์ย่อมบรรลุนิติภาวะ 
• 5. กำหนดบทบัญญัติเพื่อรองรับลักษณะความสัมพันธ์ของคู่ชีวิต เช่น ต้องอยู่ร่วมกันเป็นครอบครัวและช่วยเหลืออุปการะเลี้ยงดูกันตามความสามารถและฐานะของตน 
• 6. คู่ชีวิตมีอำนาจจัดการแทนผู้เสียหายเช่นเดียวกับสามีหรือภริยา และมีอำนาจดำเนินคดีต่างผู้ตายต่อไปเช่นเดียวกับสามีหรือภริยาตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา (ป. วิ อาญา)
• 7. ทรัพย์สินระหว่างคู่ชีวิต แบ่งเป็นสินส่วนตัวและทรัพย์สินร่วมกัน 
• 8. การสิ้นสุดการเป็นคู่ชีวิต คู่ชีวิตย่อมสิ้นสุดลงด้วยความตาย ศาลพิพากษาให้เพิกถอน หรือการเลิกการเป็นคู่ชีวิต รวมทั้งกำหนดเหตุฟ้องเลิกการเป็นคู่ชีวิต เช่น คู่ชีวิตฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งอุปการะเลี้ยงดูหรือยกย่องผู้อื่นฉันคู่ชีวิต ประพฤติชั่ว ทำร้าย ทรมานร่างกายหรือจิตใจ จงใจละทิ้งอีกฝ่ายหนึ่งไปเกิน 1 ปี
• 9. บุตรบุญธรรม เมื่อคู่ชีวิตได้ปฏิบัติตามเงื่อนไขใน พ.ร.บ. นี้ และ ป.พ.พ. แล้ว สามารถรับบุตรบุญธรรมได้ รวมทั้งคู่ชีวิตฝ่ายหนึ่งจะจดทะเบียนรับผู้เยาว์ซึ่งเป็นบุตรบุญธรรมของคู่ชีวิตอีกฝ่ายหนึ่งมาเป็นบุตรบุญธรรมของตนด้วยก็ได้ 
• 10. เมื่อคู่ชีวิตฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งตาย ให้คู่ชีวิตอีกฝ่ายหนึ่งมีสิทธิและหน้าที่เช่นเดียวกับคู่สมรสตามบทบัญญัติใน ป.พ.พ. ว่าด้วยมรดก 
• 11. กำหนดให้นำบทบัญญัติในป.พ.พ.ว่าด้วยคู่สมรสครอบครัวและบุตรบุญธรรมมาใช้บังคับแก่คู่ชีวิตด้วยโดยอนุโลมในบางกรณี

 

นางสาวรัชดา กล่าวด้วยว่า ร่างพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ (ฉบับที่ ..) พ.ศ. .... มีสาระสำคัญ ดังนี้

1. ชายหรือหญิงจะทำการสมรสในขณะที่ตนมี “คู่สมรส” หรือ “คู่ชีวิต” อยู่ไม่ได้
2. กำหนดให้เหตุฟ้องหย่ารวมถึง กรณีสามีหรือภริยาอุปการะเลี้ยงดูหรือยกย่องผู้อื่นฉัน “คู่ชีวิต”
3. ให้สิทธิรับค่าเลี้ยงชีพในกรณีหย่าหมดไป ถ้าฝ่ายที่รับค่าเลี้ยงชีพสมรสใหม่หรือจดทะเบียนคู่ชีวิต

 

ทั้งนี้ สิทธิที่เกี่ยวข้องกับการเป็นคู่ชีวิตในกฎหมายฉบับอื่นๆ จะมีการศึกษาเพิ่มเติมเพื่อปรับปรุงแก้ไขต่อไป ภายหลังจากร่าง พ.ร.บ.นี้ มีผลบังคับใช้

 

 

นอกจากนี้ เพจเฟซบุ๊ก “ศูนย์ปฏิบัติการนายกรัฐมนตรี - PMOC” ได้โพสต์ข้อความระบุว่า 

 

สวัสดี PRIDE MONTH

เพราะ “ความหลากหลาย”

คือ “สิ่งสวยงาม”

รัฐบาลเคารพความเป็นปัจเจก

ในแต่ละบุคคล และให้ความสำคัญ

กับความเสมอภาคในสังคม

สอดคล้องกับทิศทางความเปลี่ยนแปลงของโลก โดยเฉพาะเรื่องความเสมอภาคทางเพศ ความหลากหลายทางเพศ และสิทธิมนุษยชนขั้นพื้นฐานที่จะต้องได้รับการคุ้มครองตามหลักสากล

วันนี้ (7 มิ.ย. 65) รัฐบาลได้มอบให้กระทรวงยุติธรรม ผลักดันกฎหมาย "พรบ.คู่ชีวิต" และแก้ไข พรบ.แพ่งและพาณิชย์ ให้สอดคล้องกัน ซึ่งเป็นผลจากการทบทวน และรับฟังความเห็นจากประชาชนโดยจะเข้าสู่กระบวนการพิจารณาในขั้นต่อไป