แปรรูป"ใบตองตึง"สร้างรายได้งามลดปัญหาหมอกควัน-ไฟป่า

เมื่อวันที่ 8 มีนาคม 2565  ดร.สุมิตร อธิพรหม ที่ปรึกษาวิสาหกิจชุมชนสร้างป่าสร้างรายได้จังหวัดเชียงใหม่ – แม่ฮ่องสอน เปิดเผยว่า ได้จัดตั้งวิสาหกิจชุมชนสร้างป่าสร้างรายได้ขึ้นมาเพื่อเพิ่มมูลค่าใบไม้ ลดเชื้อไฟและสลายฝุ่นควัน โดยนำใบไม้มาผลิตเป็นภาชนะทดแทนพลาสติกและโฟม

เนื่องจากในเขตภาคเหนือเมื่อถึงช่วงฤดูแล้งมักจะประสบปัญหาไฟป่า จากการทับถมของเชื้อเพลิงประเภทใบไม้ที่มีอยู่เป็นจำนวนมากในป่า จึงมีแนวคิดทำให้เชื้อไฟประเภทใบไม้มีค่า จึงเกิดโครงการเพิ่มมูลค่าใบไม้ลดเชื้อไฟสลายฝุ่นควัน จึงได้เปิดรับชื้อใบตองตึงที่มีอยู่เป็นจำนวนมากในพื้นที่ป่าของภาคเหนือ ซึ่งจะร่วงหล่นตามฤดูกาล กลายเป็นเชื้อไฟในป่า ในอดีตชาวบ้านจะใช้ใบตองตึงเพื่อมุงหลังคาบ้าน แต่ด้วยยุคสมัยที่เปลี่ยนใบตองตึงถูกลดบทบาท ถูกปล่อยทิ้งเป็นเชื้อไฟในป่ารอการเผาไหม้

จึงได้เกิดแนวคิดรับซื้อใบตองตึงจากชาวบ้าน เพื่อนำมาแปรรูปเป็นภาชนะรูปทรงต่างๆ  หลากหลายรูปแบบ โดยรับซื้อใบตองตึงที่ชาวบ้านเก็บรวบรวมมาจำหน่าย 100 ใบ ราคา 20 บาท ถือเป็นการสร้างรายได้ให้กับชาวบ้านในชุมชน  โดยในแต่ละวันสามารถทำรายได้ให้กับชาวบ้านได้วันละประมาณ  300-500 บาท เมื่อป่าเป็นจุดที่สร้างรายได้ ชาวบ้านจึงให้ความสำคัญดูแลสภาพแวดล้อมพื้นที่ป่าไม่ให้เกิดไฟป่าในพื้นที่ เพราะจะทำให้สูญเสียรายได้จากการเก็บใบไม้มาจำหน่าย ขณะนี้ได้ขยายเครือข่ายนอกจากที่จังหวัดเชียงใหม่ ไปยังจังหวัดแม่ฮ่องสอน  จังหวัดเชียงราย จังหวัดพะเยา มากกว่า 50 วิสาหกิจชุมชน ที่รวมกลุ่มกันเป็นวิสาหกิจชุมชนสร้างป่าสร้างรายได้  โดยกำหนดรูปแบบการผลิตผลิตภัณฑ์ให้เป็นรูปแบบเดียวกัน เพื่อสามารถกระจายออเดอร์ให้แต่ละแห่งผลิตภาชนตามที่สั่งได้ทันความต้องการ โดยมี วิสาหกิจชุมชนสร้างป่าสร้างรายได้ที่อำเภอแม่ริม เป็นศูนย์กลางประสานงาน กระจายออเดอร์ที่ได้รับมาให้กับวิสาหกิจชุมชนในเครือข่าย

หลังจากที่รับซื้อใบไม้จากชาวบ้าน ทางวิสาหกิจชุมชนสร้างป่าสร้างรายได้ ได้นำใบไม้มาต่อยอดพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์บรรจุอาหาร โดยการแปรณูปจากเครื่องบีบอัดขึ้นรูปภาชนะ  ผลิตเป็นกระถางต้นไม้ จานใส่อาหาร ถ้วยน้ำจิ้ม รวมถึงบ้านนก และผลิตภัณฑ์ตกแต่งบ้าน โดยเมื่อปีที่ผ่านมาสามารถจำหน่ายผลิตภัณฑ์จากการแปรรูปใบไม้มีรายได้ประมาณ 80,000 บาท สำหรับในปีนี้คาดว่าจะมีรายได้ไม่ต่างจากปีที่ผ่านมามากนัก เนื่องจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19 ยังคงพบผู้ป่วยรายใหม่อย่างต่อเนื่อง ทำให้ร้านอาหารและโรงแรมซึ่งเป็นกลุ่มลูกค้าหลักบางแห่งยังไม่เปิดให้บริการ

สำหรับตลาดที่รับซื้อผลิตภัณฑ์จะเป็นกลุ่มร้านจำหน่ายของที่ระลึก  ร้านอาหาร โรงแรม ที่สั่งสินค้าไปจำหน่าย หรือใช้งานภายในสถานที่ รวมถึงกลุ่มลูกค้าออนไลน์ที่สั่งสินค้าเข้ามาจำนวนมาก ขณะนี้ทางวิสาหกิจชุมชนผลิตได้ไม่เพียงพอกับความต้องการ โดยสามารถผลิตสินค้าได้เพียงวันละประมาณ 300 ชิ้นเท่านั้น เฉลี่ยราคาชิ้นละ 3-5 บาท

ด้านนายวัตร อุตสา อายุ 60 ปี  ชาวบ้าน ต.โป่งแยง อ.แม่ริม กล่าวว่า ปัจจุบันมีอาชีพรับจ้างเป็นคนงานประจำ ทุกเช้าก่อนเข้ามาทำงานจะเข้าไปเก็บใบไม่ในป่าชุมชนแม่แอน อ.แม่ริม มีรายได้วันละประมาณ 300 บาท โดยเฉพาะในช่วงฤดูแล้งจะเก็บใบตองตึงได้เป็นจำนวนมาก ส่วนหนึ่งเป็นการช่วยกำจัดเชื้อเพลิงที่อาจทำให้เกิดไฟป่าในพื้นที่ได้

ข่าว/ภาพ : นิศานาถ  กังวาลวงศ์ ศูนย์ข่าวเนชั่นภาคเหนือ