การเมืองเรื่อง"จะนะ" นายกถูกรุมกินโต๊ะ

การเมืองเรื่อง"จะนะ"กำลังร้อนแรงมาก ปมการขัดแย้งในการสร้างอุตสาหกรรม เพื่อการพัฒนาในเชิงที่สร้างมูลค่าในการอุตสาหกรรมแทนที่เกษตรกรรมและวิถีชีวิตชาวประมงพื้นถิ่นรอบทะเล กำลังกลายเป็นประเด็นใหญ่ ความขัดแย้งก่อตัวมานาน

 

• 4 ต.ค. 2559 ครม. มีมติเห็นชอบในหลักการโครงการ "เมืองต้นแบบ สามเหลี่ยมมั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน" ครอบคลุม 3 จังหวัด คือ อ.หนองจิก จ.ปัตตานี อ.สุไหงโกลก จ.นราธิวาส และอ.เบตง จ.ยะลา
• 7 พ.ค. 2562 ครม. เห็นชอบให้ขยายโครงการเมืองต้นแบบฯ ไปสู่ อ.จะน: จ.สงขลา ตามที่ ศอ.บต. เสนอ
• 12 ก.ย.2562 แต่งตั้งคณะกรรมการแก้ไขปัญหาของขบวนการประชาชนเพื่อสังคมที่เป็นธรรม
• 31 ต.ค. 2562 ที่ประชุมคณะกรรมการยุทธศาสตร์ด้านการพัฒนาจังหวัดชายแดนภาคใต้ได้มีมติเห็นชอบให้ประกาศพื้นที่อ.จะนะ เมืองต้นแบบ "อุตสาหกรรมก้าวหน้าแห่งอนาคต"
• 9 ธ.ค. 2562 ศอ.บต. ออกประกาศกำหนดให้ อ.จะนะ เป็นเขตพัฒนาพิเศษเฉพาะกิจในฐานะ "เมืองอุตสาหกรรมก้าวหน้าแห่งอนาคต"
• 27 ก.พ. 2563 ศอ.บต. ทำหนังสือถึง อบจ.สงขลา ให้ดำเนินการตามมติ ครม.ในส่วนของการปรับผังเมืองเพื่อรองรับการลงทุนของภาคเอกชน ตามแผนการลงทุนเร่งด่วน
• 28 เม.ย. 2563 ศอ.บต. ประกาศรับความคิดเห็นเกี่ยวกับโครงการในเขตพัฒนาพิเศษเฉพาะกิจอำเภอจะนะ จ.สงขลา และเตรียมจัดเวทีรับฟังความคิดเห็นในวันที่ 14-20 พ.ค. 2563
• 12 พ.ค. 2563 ชาวบ้านเครือข่ายจะนะรักษ์ถิ่นยื่นหนังสือต่อผู้ว่าราชการจังหวัดสงขลา และปักหลักชุมนุมเรียกร้องให้ยกเลิกเวทีรับฟังความคิดเห็นของ ศอ.บต. เนื่องจากไม่มีการให้ข้อมูลผลกระทบของโครงการอย่างครบถ้วนรอบด้าน วันเดียวกันนี้ น.ส.ไครียะห์ ระหมันยะ เขียนจดหมายเปิดผนึก "จดหมายน้อย ถึงประยุทธ์" ขอให้รับฟังเสียงของลูกหลานชาวประมงทะเลจะนะ

• 13 พ.ค. 2563 การชุมนุมของชาวจะนะ ทำให้ ศอ.บต. ประกาศเลื่อนเวทีรับฟังความคิดเห็น เกี่ยวกับโครงการพัฒนาเขตอุตสาหกรรมจะนะไปเป็นวันที่ 11 ก.ค.
• 2 ก. ค. 2563 น.ส.ไครียห์ และเครือข่ายปกป้องทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมสงขลา-สตูล ยื่นหนังสือต่อกรรมาธิการพัฒนาการเมืองฯ สภาผู้แทนราษฎธ ขอให้ตรวจสอบการทำงานของ ศอ.บต. ที่เกี่ยวกับโครงการเขตพัฒนาพิเศษเฉพาะกิจ
• 11 ก.ค. 2563 ศอ.บต. เดินหน้าจัดเวทีรับฟังความคิดเห็นที่โรงเรียนจะนะวิทยาและที่ อบต.ตลิ่งชัน โดยใช้กำลังตำรวจมาดูแลความสงบเรียบร้อยกว่า 1,000 นาย ขณะที่ชาวบ้านเครือข่าวจะนะรักษ์ถิ่นและผู้ที่ไม่เห็นด้วยกับโครงการร้องเรียนว่าถูกสกัดไม่ให้เข้าร่วมเวที
• 17 ก.ค. 2563 เครือข่ายจะนะรักษ์ถิ่นประกาศจุดยืนคัดค้านโครงการเมืองอุตสาหกรรมจะน: และส่งจดหมายเปิดผนึกถึงนายกฯ ให้ยกเลิกมติ ครม. ที่เกี่ยวข้องและหยุดใช้อำนาจพิเศษของ ศอ.บต.ในการผลักดันโครงการ
• 18 ส.ค. 2563 ครม. มีมติรับทราบรายงานผลการรับฟังความคิดเห็นของประชาชนต่อโครงการเขตพัฒนาพิเศษเฉพาะกิจอำเภอจะนะ และให้กรมโยธาธิการแก้ไขผังเมืองรองรับแผนเร่งด่วนการลงทุนของภาคเอกชน
• 14 ก.ย. 2563 ให้พล.อ.ประวิตร วงษ์สุวรรณ รองนายกรัฐมนตรี เป็นประธานกรรมการแก้ไขปัญหาของขบวนการประชาชนเพื่อสังคมที่เป็นธรรม 

- อนุชา นาคาศัย รมต.ประจำสำนักนายกรัฐมนตรี เป็นรองประธาน

- ร.อ.ธรรมนัส พรหมเผ่า (รมช.เกษตรฯ ขณเนั้น) เป็นรองประธาน

- เสกสกล อัตถาวงศ์ (สุภรณ์ อัตถาวงศ์) ผู้ช่วยรัฐมนตรีประจำนายกรัฐมนตรี เป็นกรรมการ

- ประสาน หวังรัตนปราณี ผู้ช่วยรมต.ประจำ พล.อ.ประวิตร เป็นกรรมการ

- 28 ก.ย. 2563 คณะกรรมการผังเมืองรวมจังหวัดสงขลามีมติเห็นชอบเปลี่ยนผังเมืองให้ที่ดินบางส่วนของ อ.จะนะ จากพื้นที่สีเขียว/สีเขียวอ่อน (พื้นที่ชนบทเกษตรกรรม/อนุรักษ์ป่าไม้) เป็นสีม่วง (อุตสาหกรรม) เพื่อรองรับโครงการเมืองอุตสาหกรรมจะนะ

- 10-15 ธ.ค. 2563 ชาวบ้านจะนะและครื่อข่ายจะนะรักษ์ถิ่น เดินทางจาก จ.สงขลา มาปักหลักชุมนุมที่ทำเนียบรัฐบาล เรียกร้องให้นายกฯ หยุดโครงการนิคมอุตสาหกรรมจะนะ และให้จัดทำการศึกษาผลกระทบเชิงยุทธศาสตร์ (SEA) ก่อนเดินหน้าโครงการเพื่อให้มีข้อมูลประกอบการตัดสินใจต่อโครงการพัฒนาในพื้นที่ต่าง ๆ ของภาคใต้

• 14 ธ.ค. 2563 ร.อ.ธรรมนัส พรหมเผ่า รมช.เกษตรฯ ในขณะนั้น เดินทางมาพูดคุยกับกลุ่มผู้ชุมนุมโดยกล่าวว่าเขาได้รับมอบหมายจากพล.อ.ประวิตร วงษ์สุวรรณ รองนายกฯ ให้มาสอบถามข้อมูลจากผู้ที่ได้รับความเดือดร้อนจากการสร้างนิคมอุตสาหกรรมจะนะ พร้อมกับบอกว่าจะให้ชะลอโครงการไปก่อน หลังจากนัน ร.อ. ธรรมนัสไต้ทำบันทึกข้อตกลง "ผลการเจรจาการแก้ไขปัญหาระหว่างกลุ่มจะนะรักษ์ถิ่นกับผู้แทนรัฐบาล" มีใจความสำคัญคือ

- ยอมรับข้อเสนอของเครือข่ายฯ ที่ให้มีการตั้งคณะกรรมการเพื่อตรวจสอบการดำเนินงานของ ศอ.บต. และติดตามการแก้ไขปัญหาโครงการเมืองต้นแบบอุตสาหกรรมก้าวหน้าแห่งอนาคตอำเภอจะนะ ให้ยุติการดำเนินการใด ๆ ในโครงการนี้เอาไว้ก่อน โดยเฉพาะการเปลี่ยนผังเมืองและการจัดทำรายงานผลกระทบสิ่งแวดล้อม (อีไอเอ) ของโครงการอุตสาหกรรมของบริษัทเอกชน

- รัฐบาลต้องจัดให้มีการประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อมในระดับยุทธศาสตร์ (SEA) ของโครงการ

• 14 ธ.ค. 2563 ครม.มีมติให้ พล.อ.ประวิตร วงศ์สุวรรณ รองนายกฯ แต่งตั้งคณะอนุกรรมการติดตามและแก้ไขปัญหาโครงการจะนะ เมืองต้นแบบอุตสาหกรรมก้าวหน้าแห่งอนาคต
• 8 ก.ย. 2564 ร.อ.ธรรมนัสถูกปลดจากการเป็น รมช. เกษตรฯ

• 6 ธ.ค. 2564 เครือข่ายจะนะรักษ์ถิ่นชุมนุมที่ทำเนียบรัฐบาลเพื่อเรียกร้องให้รัฐบาลทำตามบันทีกข้อตกลงที่ทำไว้กับผู้ชุมนุมเมื่อเดือน ธ.ค. 2563 และประท้วงที่มีการทำผิดสัญญาเนื่องจากบริษัทเอกชนได้เดินหน้าจัดทำอีไอเอของโครงการต่าง ๆ ในพื้นที่ ก่อนถูกสลายการชุมนุมช่วงกลางดึก มีการร้องเรียนว่า ศอ.บต.กระทำการขัดกับมติครม. ปรากฏว่าผู้ตรวจการแผ่นดินรัฐสภามาตรวจสอบเรื่องนี้บอกว่าไม่ผิด ว่าด้วยเรื่องของชุมชนวิถีชีวิตของคนกรรมการสิทธิ์พิจารณาเรื่องนี้และเป็นอันยุติเรื่อง

 

แต่ปัญหาว่าด้วยเรื่องของชาวบ้านที่มีความคิดแตกต่างกันกลายเป็นเรื่องใหญ่ที่ออกมาเรียกร้องให้ยุติโครงการที่ขับเคลื่อน และหลังจากนี้เรื่องของจะนะกลายเป็นเรื่องของการเมืองและเป็นการเมืองที่รุมกินโต๊ะ

คณะก้าวหน้าลงพื้นที่ต่อเนื่องและออกมากดดันว่าด้วยเรื่องของการจับกุมชาวบ้าน ก่อนหน้านี้คุณธนาธรได้ลงพื้นที่ไปดูผลกระทบ และตอนนี้ไทยสร้างไทยก็ออกมาคัดค้านโครงการนี้ด้วย แต่ผู้กองธรรมนัสก็ได้ออกมาพูดว่าเรื่องราวที่เกิดขึ้นไม่เกี่ยวกับตนเอง

 

เรื่องราวของจะนะเคยมีการอภิปรายไม่ไว้วางใจในสภาว่าด้วยเรื่องของการสร้างนิคมอุตสาหกรรม ไปเอื้อให้กับกลุ่มทุน และนักการเมืองซึ่งก็คือคุณนิพนธ์ หลังจากที่มีการสลายการชุมนุมผู้กองธรรมนัสได้มีการโพสต์เฟซบุ๊ก

“จบการกิจหลังจากที่ผมพ้นจากการเป็นตำแหน่ง รมช. เกษตรฯ ผมไม่สามารถสานงานต่อเรื่องปัญหาของพี่น้องประชาชนในหลายๆ เรื่องรวมถึงปัญหาของพี่น้องชาวจะนะ ซึ่งคงไม่มีใครรู้และเข้าใจถึงแก่นแท้ของปัญหา ยกเว้นผู้ที่มีส่วนได้เสียกับโครงการนี้ ผมได้รับการประสานจากเพื่อนๆ สส. หลายท่านให้เข้ามาช่วยเหลือพี่น้องชาวจะนะเหมือนเดิม แต่ด้วยเหตุผลดังกล่าวข้างต้น ผมไม่สามารถไปก้าวล่วงกับคณะทำงานชุดใหม่ของรัฐบาลได้อีก ผมยังเป็นห่วงพี่น้องชาวจะนะ และผมจะใช้ระบบสภาผู้แทนราษฎรเข้ามาช่วยเหลือพี่น้องชาวจะนะต่อไปครับ”

คราวนี้คุณนิพนธ์ในฐานะส.ส. ในพื้นที่ อยู่ที่จังหวัดสงขลา เป็นผู้ถูกกล่าวหาว่าไปกว้านซื้อที่เยอะ เพื่อการพัฒนาในเมืองอุตสาหกรรมจะนะ

" โครงสร้างนั้นผมเห็นด้วย ที่เห็นได้ชัดคือจังหวัดชายแดนภาคใต้เราแก้ปัญหาได้แล้ว ทั้งการศึกษา โครงสร้างพื้นฐาน ความไม่ปลอดภัยในชีวิตทรัพย์สิน ขณะนี้เหลือปัญหาเดียวคือความยากจนของประชาชน ฉะนั้น การทำให้คนในพื้นที่มีงานทำผมถือว่าเป็นการแก้ปัญหาหนึ่งในจังหวัดชายแดนภาคใต้ที่ได้ศึกษากันมานานกว่า 20 ปี "

นี่เป็นหัวใจสำคัญในการแตกแยกและวิถีชีวิตของผู้คนในพื้นที่สามจังหวัดและสามอำเภอ เดิมทีเคยมีข้อตกลงร่วมกันกับแกนนำที่มีการเรียกร้องอยู่ 3 ข้อ

1.ขอให้ยุติการดำเนินโครงการไว้ก่อน

2.เสนอให้ศึกษาผลกระทบเชิงยุทธศาสตร์ หรือ SEA ว่ามีความจำเป็นในการก่อสร้างนิคมอุตสาหกรรมหรือไม่ ซึ่งจะเป็นทางออกกับรัฐบาลด้วย

3.ขอให้รายงานเรื่องการตั้งคณะทำงานศึกษา เข้าที่ประชุมคณะรัฐมนตรีให้รับทราบ

ตอนนี้ปรากฏการณ์การจับกุมม็อบและเสียงเรียกร้องของชาวบ้านให้ยุติโครงการกลายเป็นประเด็นใหญ่ของความขัดแย้งระหว่างรัฐกับชาวบ้าน

 

ไครียะห์ ระหมันยะ ตัวแทนเครือข่ายจะนะรักษ์ถิ่น ออกมาต่อสู้เรียกร้องในเรื่องนี้

“ สัญญาที่ให้ไว้กับชาวจะนะทำให้รู้สึกเจ็บปวดมาก ที่ถูกหลอกมาเป็นปีๆ เชื่อว่ามีการทำ MOU ไม่ใช่แค่ที่จะนะที่เดียว พวกเราอยากจะให้ กมธ. มีการตรวจสอบอย่างถึงที่สุด ”

รัฐบาลจำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องฟังเสียงประชาชน  ขณะเดียวกันการเมืองที่จะอาศัยความขัดแย้งในการพัฒนากับวิถีชีวิตของประชาชนมาเป็นหลักประกันเพียงเพื่อคะแนนเสียง ต้องพิจารณาให้ดีวิถีชีวิตของชาวจะนะกลายเป็นพื้นที่ที่เป็นเดิมพันของการพัฒนา

 

เมื่อไหร่ก็ตามที่วิถีชีวิตของผู้คนมีรายได้ที่ดีขึ้น มีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น ความขัดแย้ง ทางความคิด ความแตกแยกในเรื่องของสภาพพื้นที่และความเชื่อมันจะกลายเป็นทีมบริบทหนึ่งที่ต้องพิจารณาการให้รอบด้าน การจับกูไม่ใช่ทางออกของปัญหาแต่ทางออกคือทำอย่างไรให้คนในพื้นทีกับรัฐบาลมองเห็นภาพเรื่องเดียวกัน

 

ที่มา เนชั่นอินไซต์ โอ-บากบั่น บุญเลิศ , วี-วีระศักดิ์ พงศ์อักษร