พ.ร.บ.คณะสงฆ์ที่ดินวัดยึด-บังคับคดีได้หรือไม่

7 พฤศจิกายน 2564 กรณีที่ นายณัฎนนท์ ศรีก่อเกื้อ ส.ส.พรรคภูมิใจไทย เขต 7 จ.สงขลา ร้องเรียนต่อคณะกรรมาการศาสนาศิลปวัฒนธรรม สภาผู้แทนราษฎร เมื่อวันที่ 4 พ.ย.ที่ผ่านมา ถึงการที่ศาลแพ่งพระนครใต้ ได้มีคำสั่งถึงสำนักงานบังคับคดี อ.นาทวี จ.สงขลา เพื่อให้ยึดที่ดินซึ่งเป็นที่ตั้งวัดวังใหญ่ ต.วังใหญ่ อ.นาทวี จ.สงขลา ขายทอดตลาด เพื่อนำเงินไปชดใช้ให้กับโจทย์ผู้ฟ้องคือ บริษัท ธนบุรีลิสซิ่ง

กลายเป็นข่าวที่สร้างความสนใจให้กับประชาชนโดยเฉพาะบรรดาพุทธบริษัทเป็นอย่างยิ่งเพราะกรณีการยึดวัดเพื่อขายทอดตลาดวัด ยังไม่เคยปรากฏขึ้นในประเทศ

ทั้งนี้ ตามพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ.2505 (พ.ร.บ.คณะสงฆ์) หมวด 5 วัด บัญญัติเรื่องที่ดินวัดไว้ดังนี้ 

มาตรา 34 ที่วัด และที่ธรณีสงฆ์จะโอนกรรมสิทธิ์ได้ก็แต่โดยพระราชบัญญัติ และห้ามมิให้บุคคลใดยกอายุความขึ้นต่อสู้กับวัดในเรื่องทรัพย์สินอันเป็นที่วัดและที่ธรณีสงฆ์

มาตรา 35  ที่วัด และที่ธรณีสงฆ์ เป็นทรัพย์สินซึ่งไม่อยู่ในความรับผิดแห่งการบังคับคดี

ต่อมา พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ.2505 แก้ไขเพิ่มเติมโดย พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ (ฉบับที่ 2) พ.ศ.2535 วันที่ 25 ธันวาคม พ.ศ. 2505 และวันที่ 25 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2535 บัญญัติเรื่องที่ดินวัดไว้ดังนี้

มาตรา 34  การโอนกรรมสิทธิ์ที่วัด ที่ธรณีสงฆ์ หรือที่ศาสนสมบัติกลาง ให้กระทำได้ก็แต่โดยพระราชบัญญัติ เว้นแต่เป็นกรณีตามวรรคสอง

การโอนกรรมสิทธิ์ที่วัด ที่ธรณีสงฆ์ หรือที่ศาสนสมบัติกลาง ให้แก่ส่วนราชการรัฐวิสาหกิจ หรือหน่วยงานอื่นของรัฐ เมื่อมหาเถรสมาคมไม่ขัดข้องและได้รับค่าผาติกรรมจากส่วนราชการ รัฐวิสาหกิจหรือหน่วยงานนั้นแล้ว ให้กระทำโดยพระราชกฤษฎีกา

ห้ามมิให้บุคคลใดยกอายุความขึ้นต่อสู้กับวัดหรือกรมการศาสนา แล้วแต่กรณีในเรื่องทรัพย์สินอันเป็นที่วัด  ที่ธรณีสงฆ์  หรือที่ศาสนสมบัติกลาง

มาตรา 35 ที่วัด ที่ธรณีสงฆ์ และที่ศาสนสมบัติกลาง เป็นทรัพย์สินซึ่งไม่อยู่ในความรับผิดชอบแห่งการบังคับคดี

สำหรับคดีนี้ สืบเนื่องจากนางอำไพ และหลาน ได้ไปซื้อรถเบนซ์ จากตัวแทนจำหน่ายแห่งหนึ่ง โดยมีบริษัท ธนบุรีลิสซิ่ง เป็นไฟแนนซ์ ตั้งแต่ปี 2540 และไม่มีการการผ่อน จึงถูก เจ้าหนี้ฟ้องเรียกค่าเสียหาย

เมื่อมีการสืบทรัพย์พบว่านางอำไพ มีที่ดินอยู่ที่ ต.วังใหญ่ อ.นาทวี จ.สงขลา จึงได้มีการร้องให้ศาลยึดเพื่อขายทอดตลาด ซึ่งศาล และบริษัท ไม่ทราบมาก่อนว่าที่ดินแปลงดังกล่าวเป็นที่ตั้ง วัดวังใหญ่ เพราะถ้ามีการจดทะเบียนยกที่ดินให้กับวัดกับที่ดินอำเภอ หรือกรมศาสนาอย่างถูกต้อง ศาลจะไม่มีอำนาจในการยึดที่ดินวัดไปขายทอดตลาดได้

วัดวังใหญ่ ก่อตั้งขึ้นโดยที่เจ้าของที่ดินได้มีการอนุญาตให้สร้างวัดในที่ดินแปลงดังกล่าวได้ แต่เจ้าของที่ดินยังไม่ได้โอนที่ดินแปลงดังกล่าวให้กับวัดเพื่อจดทะเบียนเป็นวัด หรือเป็นธรณีสงฆ์ ซึ่งเป็นความบกพร่องของวัดเอง ซึ่งตามกฎหมายเมื่อวัดถูกยึด กรรมการวัด ต้องเร่งดำเนินการในการรวมรวมหลักฐานทั้งหมดเพื่อไปคัดค้านการขายทอดตลาดกับ สำนักงานบังคับคดีในพื้นที่