เปิด พ.ร.บ.สงฆ์ฉบับใหม่ ไขปมปลด 3 เจ้าคณะ

9 ตุลาคม 2564 จากการตรวจสอบพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ.2505 ซึ่งแก้ไขล่าสุดเมื่อปี 2561 พบว่า มีบทบัญญัติมาตรา 20/2 ระบุว่า “การแต่งตั้งและถอดถอนเจ้าคณะใหญ่และเจ้าคณะภาค หากมีพระราชดำริเป็นประการใด ให้ดำเนินการไปตามพระราชดำรินั้น

สำหรับการแต่งตั้งและถอดถอนพระภิกษุผู้ดำรงตำแหน่งปกครองคณะสงฆ์ตำแหน่งอื่น ให้ดำเนินการไปตามพระราชบัญญัตินี้ เว้นแต่จะมีพระราชดำริเป็นประการอื่น”

จะเห็นได้ว่า การแต่งตั้งและถอดถอนพระภิกษุผู้ดำรงตำแหน่งปกครองคณะสงฆ์ ที่ไม่ใช่เจ้าคณะใหญ่ และเจ้าคณะภาค นอกจากจะให้ดำเนินการไปตามพระราชบัญญัตินี้ ซึ่งก็หมายถึงการปฏิบัติตามกฎมหาเถรสมาคม ตามมาตรา 20 แล้ว ยังต้องสอดคล้องกับพระราชดำริด้วย

บทบัญญัติมาตรา 20/2 เพิ่งบัญญัติเพิ่มเติมขึ้นในปี 2561 โดยหากตรวจสอบย้อนหลังในพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ ฉบับที่แก้ไขปรับปรุงก่อนหน้านี้ เช่น ปี 2535 จะพบว่าไม่มีมาตรา 20/2 นั่นก็แปลว่า การจัดระเบียบการปกครองคณะสงฆ์ ต้องเป็นไปตามที่กำหนดในกฎมหาเถรสมาคมเท่านั้น แตกต่างจากกฎหมายใหม่ที่เปิดช่องให้เป็นไปตามพระราชดำริด้วย

การแก้ไขเพิ่มเติมกฎหมายคณะสงฆ์ เมื่อปี 2561 ที่เพิ่มเงื่อนไขเกี่ยวกับพระราชดำริในการแต่งตั้งและถอดถอนพระภิกษุผู้ดำรงตำแหน่งปกครองคณะสงฆ์นี้ ได้มีการระบุเหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ ว่า

“โดยที่รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยได้บัญญัติให้พระมหากษัตริย์ทรงเป็นพุทธมามกะ และทรงเป็นอัครศาสนูปถัมภก และตามโบราณราชประเพณีที่ได้ปฏิบัติสืบทอดกันมาเป็นเวลาช้านานนั้น พระมหากษัตริย์ทรงอุปถัมภ์และคุ้มครองพระพุทธศาสนา รวมทั้งทรงทำนุบำรุงสังฆมณฑลให้เจริญมั่นคงเป็นไปตามแบบแผนอันเรียบร้อยตลอดมา เพื่อให้พระพุทธศาสนารุ่งเรืองถาวรเป็นที่เลื่อมใสศรัทธาแก่พุทธศาสนิกชน ซึ่งจะก่อให้เกิดการประพฤติปฏิบัติที่ดีงาม มีความร่มเย็นผาสุกแก่ประชาชนและเป็นประโยชน์แก่ประเทศชาติ สมควรบัญญัติกฎหมายให้เป็นการสืบทอดและธำรงรักษาไว้ซึ่งพระราชอำนาจตามโบราณราชประเพณี จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้”