ระดมเงินบริจาคซื้อเสื้อผ้าใหม่แจกเด็กๆ ใส่รายอ
วันนี้หลังพระอาทิตย์ลับขอบฟ้า จะมีการดูดวงจันทร์เพื่อกำหนดวันที่ 1 ของเดือนเซาวาล (หมายถึงเดือนที่ต่อจากเดือนรอมฎอน) ซึ่งจะเป็นวันฮารีรายอ อิฎิ้ลฟิตรี โดยมุสลิมทั่วโลกจะพร้อมใจกันเฉลิมฉลองในโอกาสสิ้นสุดเดือนแห่งการถือศีลอด หากค่ำนี้มีผู้เห็นดวงจันทร์ เช้าวันรุ่งขึ้นจะเป็นวันฮารีรายอ แต่หากวันนี้ไม่มีผู้ใดเห็นดวงจันทร์ วันฮารีรายอจะถัดไปเป็นวันพุธ
แน่นอนว่า เมื่อถึงช่วงฮารีรายอของพี่น้องมุสลิม ซึ่งปีหนึ่งจะมีเพียง 2 ครั้ง พี่น้องจากสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ที่ไปขายแรงงานในประเทศมาเลเซีย ก็จะทยอยเดินทางกลับบ้านเพื่อร่วมงานเฉลิมฉลอง เพราะวันฮารีรายอก็เหมือนวันครอบครัว หรือวันรวมญาติของพี่น้องมุสลิม
บรรยากาศที่ด่านพรมแดนอำเภอเบตง จังหวัดยะลา ตลอดทั้งวันมีแรงงานไทยจากพื้นที่สามจังหวัดชายแดนภาคใต้ที่เข้าไปทำงานร้านต้มยำกุ้ง รับจ้างกรีดยาง ทำงานก่อสร้าง และงานบริการอื่นๆ ในประเทศมาเลเซีย พากันทยอยเดินทางกลับเข้าประเทศไทย เพื่อร่วมเฉลิมฉลองเทศกาลฮารีรายอที่ภูมิลำเนาของตนเอง ทำให้บริเวณด่านชายแดนไทย-มาเลเซีย เนืองแน่นไปด้วยแรงงานไทยและนักท่องเที่ยวชาวมาเลเซียและสิงคโปร์ที่เดินทางเข้ามาท่องเที่ยว ทำให้ตลอดทั้งวัน แถวประชาชนที่รอยื่นหนังสือเดินทางยาวล้นออกไปนอกสำนักงาน / ส่งผลให้เจ้าหน้าที่ด่านตรวจคนเข้าเมืองเบตง ต้องจัดกำลังมาอำนวยความสะดวกแก่พี่น้องประชาชนและนักท่องเที่ยวเพิ่มขึ้น ขณะเดียวกันก็ต้องป้องกันกลุ่มผู้ไม่หวังดีที่อาจแอบแฝงปะปนเข้ามาด้วยเช่นกัน เพราะก่อนหน้านี้ก็เคยมีแนวร่วมกลุ่มผู้ก่อเหตุรุนแรงที่หลบหนีออกนอกประเทศไป ถือโอกาสย้อนกลับมาเยี่ยมญาติและครอบครัวในช่วงฮารีรายอด้วย
สำหรับคนที่อยู่บ้าน ซึ่งโดยมากเป็นผู้หญิงกับเด็กๆ ก็จะช่วยกันทำขนม "ตูป๊ะ" ซึ่งเป็นขนมประจำเทศกาล เพื่อเตรียมไว้ต้อนรับผู้มาเยือนในช่วงรายอ โดยขนมนี้มีทำกันแทบทุกบ้าน มีทั้งแบบที่คล้ายๆ ข้าวต้มมัด กับแบบสามเหลี่ยม "ตูป๊ะ" ห่อด้วยกะพ้อหรือใบจาก มักทำกันก่อนรายอหนึ่งวัน รับประทานกับน้ำชาร้อนๆ หรือจิ้มน้ำพริกทานคล้ายๆ อาหารคาวก็อร่อยไม่แพ้กัน
เทศกาลรายอ จะมีพิธี "ละหมาดรายอ" ที่มัสยิดตอนเช้าตรู่ ทุกคนในชุมชนจะไปรวมตัวกันที่นั่น แต่งกายด้วยเสื้อผ้าใหม่ สีสดใส แต่เด็กๆ บางคนเกิดในครอบครัวยากจน จึงไม่มีเงินซื้อเสื้อผ้าใหม่ๆ เหตุนี้เอง กลุ่มร่วมด้วยช่วยกันชายแดนใต้ ซึ่งเป็นองค์กรภาคประชาสังคมที่ทำงานในพื้นที่ จึงร่วมกับ "ทีมล่าความจริง" ระดมเงินบริจาคมอบให้เด็กๆ ในครอบครัวยากจน เพื่อนำไปซื้อเสื้อผ้าใหม่สวมใส่ในวันรายอ
ปรากฏว่ากิจกรรมนี้สร้างความประทับใจและความสุขให้กับเด็กๆ และครอบครัวที่ได้รับเงินช่วยเหลืออย่างมาก เพราะบางคนตั้งแต่เกิดมายังไม่เคยได้เสื้อผ้าใหม่ในวันรายอเลยด้วยซ้ำ สะท้อนสภาพสังคมและเศรษฐกิจในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ได้เป็นอย่างดี โดยยังมีผู้คนและครอบครัวอีกจำนวนไม่น้อยที่ตกสำรวจ และเข้าไม่ถึงโอกาสของการพัฒนา