(คลิปข่าว) เปิดสูตรคำนวณ ส.ส.หลังเปิดหีบนับคะแนน

รัฐธรรมนูญฉบับนี้ กำหนดให้การเลือกตั้ง ส.ส.ใช้ระบบจัดสรรปันส่วนผสม มีบัตรเลือกตั้งใบเดียว กาให้กับ ส.ส.เขตในแต่ละพื้นที่ (ในบัตรจะมีเบอร์ผู้สมัครแต่ละพรรค โลโก้พรรคและชื่อพรรค) ผู้สมัครคนใดได้คะแนนมากที่สุด ก็จะได้เป็น ส.ส.เป็นหนึ่งใน 350 คนของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบแบ่งเขต รวมทั้งประเทศ 350 เขต 350 คนแต่ระบบเลือกตั้งแบบจัดสรรปันส่วนผสม ไม่ได้จบแค่การได้ ส.ส.เขต เพราะคะแนนที่ได้จากแต่ละเขต ทั้งชนะและแพ้ของแต่ละพรรค จะถูกนำไปนับรวมกันเป็นคะแนนประเทศ ของแต่ละพรรค จากนั้นก็นำคะแนนมาคิดคำนวณหาสัดส่วน ส.ส.แบบบัญชีรายชื่อที่แต่ละพรรคจะได้รับ โดยแบ่งสัดส่วนกันไปจนครบ 150 ที่นั่ง

ตัวเลขหลักๆ ที่จะใช้ไปคำนวนมี 3 ตัวด้วยกัน คือ1.จำนวนบัตรเลือกตั้งที่มีคนมาใช้สิทธิ์ทั้งประเทศ หักด้วยบัตรเสีย และ no vote จะได้เท่ากับคะแนนของบัตรดี2.นำตัวเลขบัตรดีมาหารด้วยจำนวน ส.ส.ทั้งสภาก็คือ 500 ก็จะได้คะแนนเลือกตั้งต่อ ส.ส.1 คน3.เมื่อเรามีคะแนนเลือกตั้งต่อ ส.ส.1 คนแล้ว ก็ต้องมาดูว่า แต่ละพรรคการเมืองได้คะแนนเท่าไหร่ เพื่อที่จะหาว่าแต่ละพรรคการเมืองนั้นๆ จะได้ ส.ส.พึงมี กี่คนกันแน่

วิธีการคำนวนคือเอาตัวเลขบัตรดีของทั้งประเทศมาแยกลงไปแต่ละพรรคการเมือง เราจะเรียกกันว่าคะแนนประเทศ ของแต่ละพรรค เช่น ดูว่า พรรค A ได้คะแนนประเทศเท่าไหร่ พรรค B ได้คะแนนประเทศเท่าไหร่ ไล่ไปจนครบทุกพรรค เสร็จแล้วเราก็เอาคะแนนเลือกตั้งต่อ ส.ส.1 คนที่เราคำนวนเอาไว้ตอนแรกมาหาร ผลลัพธ์ที่ได้ก็คือจำนวน ส.ส. ที่แต่ละพรรคจะได้เข้าไปนั่งในสภา เราเรียกกันว่า ส.ส.พึงมี นี่คือคีย์เวิร์ดของระบบจัดสรรปันส่วนผสมเลยทีเดียว

จำนวนของ "ส.ส.พึงมี" ของแต่ละพรรค เมื่อรวมกันแล้วจะได้ 500 พอดี ขั้นตอนตรงนี้จะเห็นว่าตัวเลขที่ใช้ ใช้แต่คะแนนรวมทั้งหมดเท่านั้น เพราะเราอยู่ในขั้นตอนของการหาสัดส่วนที่นั่งของ ส.ส.ทั้งสภา ก็เลยต้องใช้คะแนนประเทศ

ทีนี้เรารู้กันดีว่า ส.ส. ทั้งหมด 500 คน จะมาจาก ส.ส.ที่ชนะแต่ละเขตเลือกตั้ง 350 เขต ก็ 350 คน ที่เหลืออีก 150 คน ถึงจะเป็น ส.ส.แบบปาร์ตี้ลิสต์ วิธีการคำนวนคือให้ดูเป็นรายพรรคไป เอาจำนวน "ส.ส.พึงมี" ของแต่ละพรรค ลบออกด้วยจำนวน ส.ส. เขตที่พรรคนั้นชนะได้ที่ 1 ได้เท่าไหร่ก็คือจำนวนที่นั่งที่เหลือว่างสำหรับ ส.ส.ปาร์ตี้ลิสต์ ของพรรคนั้นๆ