เคลียร์ชัดๆ ฉีดวัคซีนต่างยี่ห้อ-"แอสตร้า" เว้นระยะ 16 สัปดาห์?

เป็นคำถามที่ชาวโซเชียลฉงนสงสัยอย่างมาก ภายหลังกระทรวงสาธารณสุข เว้นระยะการฉีดวัคซีนแอสตร้าเซนเนก้า เข็ม 1 และเข็ม 2 เป็นเวลาประมาณ 15-16 สัปดาห์ ซึ่งบางคนมองว่า การเว้นระยะห่างแบบนี้ ถือว่านานเกินไปหรือไม่ จะมีผลต่อการสร้างภูมิคุ้มกันโควิดที่สมบูรณ์หรือเปล่า หรือที่ล่าช้าเป็นเพราะวัคซีนขาดแคลน

ล่าสุด น.ส.รัชดา ธนาดิเรก รองโฆษกรัฐบาล ชี้แจงด้วยการอ้างข้อมูลกระทรวงสาธารณสุขว่า วัคซีนแต่ละชนิด มีการเว้นระยะฉีดเข็ม 1 และ 2 แตกต่างกัน เช่น วัคซีนซิโนแวค ระยะห่างการรับวัคซีนเข็ม 1 และ 2 คือ 2-4 สัปดาห์ ส่วนวัคซีนแอสตร้าเซนเนก้า ระยะห่างคือ 10-12 สัปดาห์ และพิจารณาเลื่อนได้ถึง 16 สัปดาห์

ซึ่งทางองค์การอนามัยโลก ได้ให้ข้อมูลว่า ระยะห่างระหว่าง 2 เข็มนั้น ขึ้นอยู่แต่ละวัคซีน โดยมีข้อมูลจากการศึกษาที่อังกฤษพบว่า เว้นระยะห่างแอสตร้าเซนเนก้า 12 สัปดาห์ มีประสิทธิภาพดีกว่าเว้นช่วงสั้น

ขณะที่เพจ "เรื่องเล่าจากโรงพยาบาล" ระบุว่า คำแนะนำจากบริษัทผู้ผลิต ยังเป็น 4-12 สัปดาห์ แต่จะมีบางประเทศที่แนะนำว่า สามารถยืดได้ถึง 16 สัปดาห์ ซึ่งเป็นคำแนะนำจากแคนาดา โดยมีการศึกษาว่า สามารถกระตุ้นระดับภูมิคุ้มกันได้ดี หรือกระตุ้นภูมิขึ้นสูงกว่าเสียอีก

ซึ่งเข็มแรกของแอสตร้าเซนเนก้า สามารถกระตุ้นภูมิคุ้มกันได้ดี ตั้งแต่ 2-4 สัปดาห์แรกหลังฉีด แต่ต้องเตือนตัวเองว่า ยังไงมันก็ไม่เท่าการฉีด 2 เข็ม ส่วนข้อมูล 16 สัปดาห์นั้น ยังเป็นแค่ข้อมูลด้านเดียว
ส่วนข้อสงสัยว่า หากฉีดวัคซีนเข็ม 1 และ 2 คนละยี่ห้อกัน จะมีผลอะไรหรือไม่ เรื่องนี้ นพ.เฉลิมชัย บุญยะลีพรรณ รองประธานกรรมาธิการการสาธารณสุข วุฒิสภา เคยโพสต์ blockdit ส่วนตัวอ้างข้อมูลจากคณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยว่า ฉีดวัคซีนซิโนแวคเป็นเข็ม 1 และฉีดแอสตร้าเซนเนก้าเป็นเข็ม 2 ทำให้ภูมิต้านทานขึ้นสูงกว่าฉีดจากบริษัทเดียวกัน

ขณะที่ทางสเปนเคยเก็บข้อมูลเรื่องนี้ จากอาสาสมัคร 663 คน ฉีดเข็มที่ 1 ด้วยแอสตร้าเซนเนก้า และฉีดเข็ม 2 เป็นไฟเซอร์ พบว่าระดับภูมิต้านทานสูงน่าพอใจ

ส่วนอังกฤษ ใช้อาสาสมัคร 830 คน ฉีดวัคซีนต่างยี่ห้อกันถึง 4 แบบ พบว่า ผลข้างเคียงเพิ่มขึ้นเล็กน้อย ไม่มีผลแพ้แบบรุนแรง

ที่เมืองไทย ยังไม่มีข้อมูลเปรียบเทียบกันโดยการทดลอง แต่ทาง ศ.นพ.ยง ภู่วรวรรณ เคยรวบรวมคนฉีดวัคซีนด้วยเหตุจำเป็นอยู่ 5 ราย พบระดับภูมิต้านทานดังนี้ เข็ม 1 ฉีดซิโนแวค เข็ม 2 แอสตร้าเซนเนก้า ภูมิต้านทานขึ้น 615 หน่วย ส่วนเข็ม 1 ฉีดแอสตร้าเซนเนก้า เข็ม 2 ฉีดซิโนแวค ภูมิต้านทานขึ้น 221.1 หน่วย

จะเห็นได้ว่าระดับภูมิต้านทานที่ขึ้น (แม้จำนวนตัวอย่างจะน้อย) แต่ก็สอดคล้องกับความรู้เรื่องวัคซีนที่ฉีดในเด็ก และสอดคล้องกับข้อมูลของสเปนและอังกฤษ ขณะนี้ทางจุฬาฯ กำลังจะเริ่มทำการทดลองในอาสาสมัคร ที่จะฉีดวัคซีนสลับกันต่อไป