เปิดคะแนนประเมินความโปร่งใส "55 องค์การมหาชน"

เมื่อเร็วๆนี้ สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ หรือ ป.ป.ช.ได้แถลงผลการประเมินคุณธรรมและความโปร่งใสในการดำเนินงานของหน่วยงานภาครัฐหรือที่เรียกชื่อย่อว่า ITA (Integrity and TransparencyAssessment) ซึ่งเป็นหนึ่งในมาตรการป้องกันการทุจริตเป็นกลไกสร้างความตระหนักให้หน่วยงานรัฐนำไปทบทวนการปฏิบัติงานให้เกิดความโปร่งใสมีคุณธรรม และยึดหลักธรรมาภิบาล เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อประชาชน

 

สำหรับผลประเมินITA ในปี 2563 นี้คะแนนเฉลี่ยของหน่วยงานรัฐทั้งประเทศ 8,303 หน่วยงานที่เข้ารับการประเมินอยู่ในระดับ C หรือ 67.90 คะแนนจากคะแนนเต็ม 100 คะแนน โดยมีตัวชี้วัดทั้งหมด 10 ตัว เช่น การปฏิบัติหน้าที่, การใช้งบประมาณ,การใช้อำนาจ, การแก้ไขปัญหาการทุจริต ฯลฯโดยตัวชี้วัดที่ได้คะแนนเฉลี่ยต่ำสุดของทั้งประเทศ คือ การเปิดเผยข้อมูล ได้ 53.12 คะแนน และการป้องกันการทุจริต ได้เพียง 36.29 คะแนน

 

หน่วยงานที่ผ่านเกณฑ์การประเมินต้องได้ 85 คะแนนขึ้นไป มีทั้งสิ้น 1,095แห่ง คิดเป็นร้อยละ 13.19 และไม่ผ่านเกณฑ์ถึง 7,208 แห่ง คิดเป็นร้อยละ 86.81

 

ผลการประเมินที่หลายฝ่ายให้ความสนใจส่วนใหญ่เป็นหน่วยงานรัฐที่เป็น "ส่วนราชการ" ที่คนไทยรู้จักกันดีแต่การประเมิน ITA มีในส่วนของ"องค์การมหาชน" ด้วย ซึ่ง "องค์การมหาชน"ถือเป็นหน่วยงานของรัฐประเภทที่สาม นอกเหนือจากส่วนราชการและรัฐวิสาหกิจแม้จะมีสถานะเป็น "องค์กรของรัฐ" แต่มีวัฒนธรรมองค์กรเหมือนภาคธุรกิจที่สามารถใช้ประโยชน์ทรัพยากรให้มีประสิทธิภาพสูงสุดเพื่อให้เกิดความคล่องตัวซึ่งไม่อาจดำเนินการได้ในส่วนราชการซึ่งเป็นองค์การแบบราชการและอยู่ภายใต้กฎหมายกลาง คือ พระราชบัญญัติองค์การมหาชน พ.ศ.2542

 

ปัจจุบันประเทศไทยมี"องค์การมหาชน" อยู่ 55 แห่ง คะแนนประเมินเฉลี่ยอยู่ที่ 85.02ซึ่งถือว่าสูง มีองค์การมหาชนที่มีผลการประเมินผ่านเกณฑ์เป้าหมาย 33 แห่ง คิดเป็นร้อยละ 60 และไม่ผ่านเกณฑ์ 22 แห่ง คิดเป็นร้อยละ 40

 

สำหรับองค์การมหาชนที่ได้คะแนนประเมินระดับยอดเยี่ยมหรือ AA คือได้มากกว่า 95 คะแนน มีอยู่2 แห่ง ได้แก่องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน ได้คะแนน 95.54 และสำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร ได้คะแนน 95.51

 

ส่วนองค์การมหาชนที่ได้คะแนนประเมินระดับA คือได้มากกว่า 85 คะแนนขึ้นไปมี 31 แห่ง แต่มีบางแห่งที่ได้คะแนนเกิน 90 คะแนน ซึ่งในปีต่อไปอาจขยับเป็นระดับ AA ได้ เช่นกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ หรือ สสส. ได้ 91.56คะแนน โรงพยาบาลบ้านแพ้ว (องค์การมหาชน) ได้ 91.54 คะแนนสถาบันเพื่อการยุติธรรมแห่งประเทศไทย หรือ TIJ ได้ 90.90 คะแนน ขยับขึ้นมาจากปีก่อนหน้าที่ได้ 86.97 คะแนนเป็นต้น

 

ขณะที่"องค์การมหาชน" ที่สอบตก และคะแนนต่ำมาก ได้แก่สำนักงานกองทุนหมู่บ้านและชุมชนเมืองแห่งชาติ ได้เพียง 56.27 คะแนนเท่านั้นและองค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก ได้ 61.69 คะแนน

สำหรับสถาบันเพื่อการยุติธรรมแห่งประเทศไทยเป็นองค์การมหาชนที่มีพันธกิจส่งเสริมการพัฒนากระบวนการยุติธรรมและขับเคลื่อนหลักนิติธรรมซึ่งในปี 2563 นี้กระบวนการยุติธรรมไทยถูกตั้งคำถามอย่างหนักจากคดี "บอสรอดทุกข้อหา"โดยเฉพาะกระบวนการยุติธรรมที่อยู่ต้นน้ำ และกลางน้ำ อย่างสำนักงานตำรวจแห่งชาติและสำนักงานอัยการสูงสุด แถมคะแนนยังตกวูบจากปีก่อนหน้า

 

โดย "สำนักงานอัยการสูงสุด"ในปี 2562 ได้ 90.61 คะแนน แต่ปี 2563 ได้เพียง 71.30 คะแนนระดับผลการประเมินอยู่แค่ระดับ C คือไม่ผ่านเกณฑ์และมีคะแนนเรื่องการป้องกันการทุจริตอยู่ในระดับต่ำมากแค่ 43.75 คะแนน ขณะที่การปรับปรุงการทำงาน อยู่ที่ 66.54คะแนน

 

ส่วนสำนักงานตำรวจแห่งชาติได้ 83.95 ระดับ B ไม่ผ่านเกณฑ์และคะแนนลดลงจากปี 2562 ที่ได้ 87.39 คะแนน