สปสช. แฉแหลกขบวนการ "โกงบัตรทอง" พบโผล่อีก 106 แห่ง ยันสิทธิประชาชนยังอยู่ แค่เชือดหน่วยงานทุจริต

เมื่อเกิดเหตุการณ์แบบนี้ คนถือบัตรอยู่ 8 แสนคนต้องทำยังไง?
"พูดสั้นๆ ง่ายๆ ไม่ต้องทำอะไรเลย เราแบ่งเป็น 3 กลุ่ม 7 แสนเป็นคนแข็งแรงดี ไม่ได้ใช้บริการอยู่แล้ว เดิมมีหน่วยบริการประจำ เจ็บไข้ได้ป่วยไปที่นี่ บังเอิญตรงนั้นถูกยกเลิก พอยกเลิกสัญญาแล้วกลายเป็นช่องว่างๆ ถ้าเป็นเหตุการณ์ปกติจะต้องไปเลือกหน่วยบริการใหม่ เจ็บไข้ได้ป่วยก็ไปหน่วยบริการนั้นแต่เนื่องจากช่วงนี้เรากำลังจัดการเรื่องความไม่ชอบมาพากลอยู่ จำนวนคลินิกที่เกี่ยวข้อง ล็อตที่ 2 นี่ 64 คลินิก เพื่อไม่ให้ประชาชนตกใจ ถ้าเกิดเจ็บไข้ได้ป่วย สามารถไปใช้บริการได้ที่หนึ่งรพ.ภาครัฐทุกแห่งในกรุงเทพฯ สองรพ.เอกชนที่เข้าร่วมโครงการ สามศูนย์บริการสาธารณสุขกทม. ส่วนพี่น้องประชาชนที่มีนัดก่อนหน้านี้อยู่แล้ว ไม่ว่าจะการรับยาต่อเนื่อง ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการผ่าตัด นัดคลอด นัดรับยา กลุ่มนี้ประสานไปที่เจ้าตัวเพื่อหาหน่วยให้เรียบร้อยแล้ว"

สิทธิยังอยู่เหมือนเดิม?
"เหมือนเดิมครับ ตอนที่มีข่าวออกมาใหม่ๆ ว่ารัฐบาลยกเลิกบัตรทอง เหตุเกิดเฉพาะในกรุงเทพฯ แต่ตกใจทั่วประเทศ มีประชาชนถามมามากเลย ว่าเขาจะทำอย่างไร ต้องเรียนว่ารัฐบาลยังสนับสนุนหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ตัวอย่างที่เป็นรูปธรรมคือรัฐบาลสนับสนุนงบประมาณเพิ่มขึ้นทุกปี สิทธิประโยชน์ก็เพิ่มขึ้นทุกปี เพราะงั้นสิทธิประชาชนยังอยู่"
การเลิกบัตรทองไม่มีเกิดขึ้น?
"เป็นข่าวเข้าใจผิดครับ"
คน 8 แสน เจ็บป่วยยังไปใช้ได้ตามเดิม?
"ใช้ได้ตามสถานที่ที่ระบุไว้ แต่หากชื่อหายสามารถไปที่ไหนก็ได้ที่เราเปิดให้เป็นสิทธิพิเศษในช่วงนี้ครับ"
คนไข้ที่แอทมิดอยู่ทำไม?
"สมมติว่าแอทมิดเมื่อวาน วันนี้ยกเลิก คุณหมอบอกว่าต้องนอนอีกตั้งอาทิตย์นึง อันนี้ไม่เป็นไร รักษาตัวต่อเนื่องยาวนาน จนจบการรักษา ยังมีการจ่ายให้รพ.เหมือนเดิม ไม่ต้องย้ายรพ. ยังอยู่ต่อได้"
แล้วจะมั่นใจได้ยังไงว่าเขาจะดูแลในเมื่อเขายกเลิก?
"เวลาดูแลคนไข้ หมอมีจรรยาบรรณอยู่แล้ว เรื่องค่าใช้จ่ายแยกกัน ดังนั้นเมื่อมีการดูแลคนไข้ เราต้องดูแลจนจบกระบวนการ เหมือนที่มีข่าวว่ารพ.รู้ตัวว่าต้องออกจากโครงการแน่ๆ คนไข้มารับยาก็ไม่จ่ายซะงั้น อย่างนี้ไม่ถูก หนึ่งต้องปฏิบัติตามมาตรฐานวิชาชีพ สอง สปสช.ได้รับความกรุณาจากท่านอธิบดีกรมสนับสนุนสุขภาพ ในการประสานกับรพ. ว่าการดูแลประชาชนต้องยึดตามวิชาชีพ ถ้านัดผ่าตัดและเหตุการณ์เกิดขึ้นหลังยกเลิกสัญญา ไปทำที่เดิมไม่ได้ สปสช.จะหาที่ใหม่ให้ และพยายามให้คิวผ่าตัดที่ไม่ยาวเกินไปนัก แต่คงไม่เท่าของเดิม เรียนตรงไปตรงมา แต่จะไม่ให้เวลาทอดยาวนานเกินไป ที่เดิมไม่ได้เพราะถูกยกเลิก เป็นไปตามสัญญา"
ถ้าคนอีกสัปดาห์จะคลอด ตั้งใจคลอดตรงที่เลิก แล้วจะไปคลอดที่ไหน?
"ถ้าเป็นคลอดจะหาหน่วยใหม่ แต่วันคลอดจะเหมือนเดิม ดีเลย์ไม่ได้ ยังไงก็ต้องคลอด ผ่าตัดจะเป็นหลายกรณี ถ้าเป็นผ่าตัดที่รอได้ จะเลื่อนเวลาให้เหมาะสมที่สุด แต่ถ้าเป็นผ่าตัดที่รอไม่ได้หรือได้ หรือรับเคมีบำบัดต้องเป็นรอบเดิม"

ฟอกไตล่ะ?
"ฟอกไตเป็นระยะและสั้นด้วย ทุก 2-3 วัน อันที่หนึ่งหน่วยที่ยกเลิกฟอกไตมีหน่วยเดียว แล้วประชาชนที่กระทบมี 12 ท่าน แต่ตอนนี้มีปัญหาคือหน่วยเดิมไม่ยอมให้บริการ เราประสานไปแล้วต้องให้บริการเหมือนเดิม และจะมีชมรมเพื่อนโรคไตมาช่วยดูแลเป็นเครือข่าย ดูแลได้ดีมาก ติดขัดปัญหาอะไรติดต่อมาได้เลย ระบบเราตัวเลขเป็นคนๆ ชัดเจน อย่างผู้ติดเชื้อ 2,166 คน ผู้ป่วยไต 295 คน 12 คนมีปัญหา ที่เหลือมีตัวเลขหมด ระบบเราเบสท์ออนไอที"

หลายคนเมื่อรู้ข่าวก็ตกใจกลัวจะเสียสิทธิ์ เห็นว่ามีสายโทรเช็กสิทธิ์เป็นหมื่นๆ เลย?
"ปกติจะมีสายเข้ามาที่สปสช. เดือนละ 6 หมื่น ตอนนี้เข้ามาวันละ 2 หมื่น สายไหม้ระเบิด โดนด่าด้วย ซึ่งเราก็น้อมรับ หนึ่งโทรมาสายไม่ว่าง เราก็โทรหาทีโอทีขอขยายเป็นพัน แต่เนื่องจากจะมีปัญหาว่าคนไม่พอ ตอนนี้มีการสั่งว่างานประจำงด ยังไม่ต้องทำ มาช่วยกันตอบปัญหา ลงพื้นที่ ถือเป็นภารกิจสำคัญ"
เขาโทรมาเรื่องอะไร ในเมื่อประกาศให้ไปตรงนั้นตรงนี้ สิทธิเหมือนเดิม?
"คำถามอันแรกคือจะถามว่าเปลี่ยนหน่วยบริการทำอย่างไร ต้องเรียนว่าไม่จำเป็นต้องเปลี่ยน เพราะท่านเปลี่ยนไปพอเราประกาศหน่วยใหม่มาท่านก็ต้องเปลี่ยนมาใหม่ สิทธิพิเศษที่ให้ไปที่ไหนก็ได้ตอนนี้ดีมากเลยนะ ปกติเราไม่เคยให้ใคร  ปัญหาตามมาคือพอประชาชนโทรมาสายไหม้ ก็ไปเปลี่ยนหน่วยที่สำนักเขตกทม. คิวที่เขตก็ยาวมาก วันนึงเยอะมาก บางท่านไปรอตั้งแต่ตี 4 จริงๆ ท่านผู้ว่าฯ ท่านกรุณามาก บอกให้สำนักงานเขตช่วยอำนวยความสะดวก ผอ.เขตหลายแห่งท่านก็กรุณามาก ช่วยระดมเจ้าหน้าที่มาทำ แต่ต้องเรียนว่ายังไม่ต้องไปย้ายหรอก ไปที่ไหนก็ได้"
ทำไมการตื่นตระหนกตกใจว่าบัตรทองจะยกเลิก การไปลงทะเบียนย้ายที่ใหม่ก็ดี ต้องเสียตังค์ล่วงหน้า ไปเบิกทีหลัง เกิดขึ้นได้ยังไง?
"จริงๆ ตั้งแต่วันแรกพอมีข่าวว่ายกเลิกหน่วยบริการ มีความเข้าใจที่ผิด ที่บอกว่ายกเลิกบัตรทอง จริงๆ บัตรทองยังอยู่ หน่วยงานทุจริตต่างหากที่ยกเลิก แต่เวลาสื่อสารไปเวิร์ดดิ้งมันสั้น พอสั้นๆ คนก็แตกตื่นก็ไปเช็กสิทธิ์ตัวเอง เห็นว่าช่องหายไป ชื่อหายไป ก็เกิดความตื่นตระหนก อันนี้ไม่โทษใคร โทษสำนักงานเองที่สื่อสารไม่ชัด"

การรับยาต่อเนื่อง เอายังไงดี?
"ตอนนี้มีสองเรื่องปนกันอยู่ ถ้าเรารับยาต่อเนื่อง ผู้ป่วยอาการไม่คงที่ คุณหมอที่ใหม่ต้องดูประวัติเดิม และปรับยาให้ แต่กระบวนการปรับยา อาจ 1 เดือนครั้ง ปัญหานี้อาจจบแล้วก็ได้นะ สองคนไข้ที่อาการต่อเนื่อง คงที่ เรามีอีกระบบคือผู้ป่วยสามารถเลือกไปรับยาใกล้ๆ บ้าน หรือให้ไปรษณีย์ส่งไปให้ที่บ้านก็ได้ ถ้าเป็นประเด็นลดค่าใช้จ่าย ตอนนี้ถ้าผู้ป่วยไปที่ใหม่ มีการพยาบาล เกิดค่ารักษาต้องเบิกกับสปสช. ดังนั้นไม่มีปัญหาเรื่องค่ารักษา ไม่มีการจ่ายเงินล่วงหน้า"

ถ้าคนไปที่ใหม่แล้วถูกปฏิเสธ?
"แจ้งมาที่สายด่วนสปสช. 1330 ได้ เราจะมีทีมไปแก้ปัญหาให้ แต่ต้องเรียนว่าก่อนเกิดปัญหาแบบนี้ เมื่อวันพุธที่แล้ว ท่านเลขาธิการฯ ได้เรียนเชิญรพ.ทั่วกรุงเทพฯ มาหารือ มาเล่าสถานการณ์ให้ฟังว่าต้องเป็นอย่างนี้ ขอความร่วมมือดูแลคนไข้ แต่ก็ต้องเรียนข้อเท็จจริงว่าไปแล้วอาจติดขัดอยู่บ้าง ต้องรออยู่บ้างแต่เป็นช่วงสั้นๆ แค่รอ ไม่ปฏิเสธการรักษา"
ที่เราจับได้ว่าเขาโกง เขาโกงอะไรยังไง?
"สปสช.ดูแลการเข้าถึงบริการสุขภาพ วิธีการคือเราจัดสรรค์งบประมาณให้รพ. ในกฎหมายเขียนว่ารพ.ภาครัฐทุกแห่งอยู่ในระบบ เอกชนต้องสมัครเข้ามา แล้วกรุงเทพฯ คนเยอะมาก รพ.ที่ในกรุงเทพฯ มีแต่รพ.ใหญ่ๆ คนเข้าถึงยาก เราจึงไปชวนคลินิกมาเข้าร่วมโครงการ เพราะคลินิกอยู่ตามตรอกซอกซอยคนเข้าถึงง่าย ที่ผ่านมาเราจัดสรรค์งบประมาณแบบเหมาจ่ายให้ คราวนี้รักษาอย่างเดียว ค่ารักษาจะเยอะขึ้นไปเรื่อยๆ จึงมีแนวคิดว่าเราต้องช่วยกันส่งเสริมสุขภาพให้ประชาชน ก็มีหลายโครงการ เช่นคัดกรองมะเร็งปากมดลูก คัดกรองไขมันในเลือด เหตุเกิดที่ตัวหลังนี่แหละ ก่อนหน้าที่จะมี เรื่องป้องกันโรคเราเหมาจ่ายให้ สมมติหัวละ 300 สามร้อยคูณกับหมื่นได้เงินไป 3 ล้าน เรามีแพ็กเกจให้ว่าทำอะไรได้บ้าง แต่ผลงานมันไม่เกิด เพราะเหมาไปแล้ว ตรวจสอบก็ไม่รู้จะตรวจสอบยังไง บอร์ดกทม.เราแบ่งการบริหารเป็นเขต บอร์ดบอกว่างั้นเปลี่ยนวิธีการจ่าย จ่ายตามผลงานดีกว่า หนึ่งในนั้นมีการคัดกรองไขมันในเลือดมีสองสเต็ป สเต็ปหนึ่งไปสัมภาษณ์ มีคะแนนให้ ถ้าสัมภาษณ์แล้วคะแนนเยอะมีความเสี่ยงสูงก็เอามาเจาะเลือด ตอนสัมภาษณ์ให้ร้อยนึง ทำมาได้มาก เสี่ยงสูงเจาะเลือดอีก 300 เป็น 400 ปรากฎว่าทำแล้วโอ้โห ข้อมูลที่เข้ามาเราเห็นเป็นตัวเลข ตัวเลขขึ้นเราดีใจ แผนนี้น่าจะดี แต่จะมีอีกทีมไปตรวจสอบว่าศักยภาพหน่วยเดือนนึงน่าจะได้สัก 2 พัน เอ๊ะทำไมส่งมาหมื่นนึง ทีมนี้ก็ลงไปคลินิกขอดูเวชระเบียบ เขาก็มีวิธีของเขา หนึ่งในนั้นคือโทรศัพท์ไปถามคนไข้ ไม่ได้ถามตรงๆ แต่สรุปได้ว่าคนไข้ไม่เคยมารับบริการ คนไข้งงๆ ก็เอาเรื่องนี้มารายงานต่อบอร์ด บอร์ดก็ขยายผล เราก็เจอกรณีอย่างนี้เยอะมาก ตรวจสอบไปมาไม่ใช่เจอแต่คนไข้ผีอย่างเดียว ไปเจอว่ามีแล็บขายข้อมูลปลอมด้วย แล้วเกิดปัญหาเพราะหนึ่งเป็นเรื่องชีวิตคน สองไปเอาสิทธิใครก็ไม่รู้ สมมติเป็นสิทธิเรา เราอยากไปตรวจ แล้วรพ.บอกว่าตรวจไปแล้วนี่"
สัดส่วนระหว่างรพ.รัฐ รพ.เอกชนและคลินิก 64 แห่งสัดส่วนอยู่ที่ไหน?
"64 แห่งเป็นเอกชนหมดเลย เพราะรัฐเน้นเรื่องการรักษาพยาบาล ที่เราตรวจเป็นเอกชนทั้งหมด มีทั้งรพ.และคลินิก"

มูลค่าความเสียหายกับรัฐ?
"ตัวเลขกลมๆ ที่เราประเมิน น่าจะ 150 ล้าน"
นอกเหนือจากเรื่องการตรวจไขมันในเลือด มีอย่างอื่นอีกมั้ยที่เป็นช่องโหว่ให้เขาโกงได้?
"ตอนนี้เราตรวจแค่เรื่องเดียว เรื่องไขมันในเลือด กำลังรอขยายผลไปเรื่องอื่น"
ในข่าวบอกขณะนี้กำลังจะมีอีก 106 แห่งที่เป็นแบบนี้?
"ล็อตสุดท้ายเหลืออีก 106 จริงๆ แต่เราเตรียมจัดการหลังบ้านไว้แล้ว แยกผู้ป่วยเป็น 2 กลุ่ม กลุ่มเร่งด่วน ฟอกไต รับยาต่อเนื่องเราประสานแล้ว แต่พี่น้องประชาชนที่เหลือ ไม่เจ็บไม่ป่วยอะไร ยังไม่ต้องย้ายบริการ"
คราวนี้เห็นว่าจะมี 9 แสน แยกหรือยัง?
"แยกเรียบร้อย เป็นคนไข้กลุ่มที่ตัวเลขกลมๆ ก็คือล้านนึง ก็ประมาณแปดแสนเกือบเก้าแสนคนปกติเหมือนเดิม ตัวเลขไม่แตกต่างกัน"
มีอะไรที่จะป้องกันไม่ให้เกิดขึ้นอีก?
"เราพัฒนาระบบร่วมกับธ.กรุงไทย เป็นระบบพิสูจน์ตัวตน ต่อไปจะไปรับบริการเนื่องจากรายละเอียดมนเยอะ แต่ว่าต่อไปจะใช้แอปฯ เป๋าตังค์กรุงไทย และใส่สิทธิประโยชน์ด้านส่งเสริมสุขภาพป้องกันโรค ให้คนไข้สามารถเลือกได้ว่าจะไปรับบริการที่ไหน หน่วยไหนเวลาไหน เมื่อเลือกเรียบร้อยจะมีคิวอาร์โค้ดไป ที่หน่วยตามวันเวลาที่เลือก ก็จะเป็นการพิสูจน์ว่าผู้ป่วยไปใช้บริการจริงๆ สำหรับผู้ป่วยสมาร์ทโฟน แต่ถ้าคุณลุงคุณป้าไม่มีสมาร์ทโฟน มีลายนิ้วมือแน่นอน ตรวจพิสูจน์ลายนิ้วมือก็จะรู้ว่ารับบริการจริง เป็นวิธีที่ป้องกันไม่ให้เกิดปัญหาในอนาคต"