"ป่าชุมชนบ้านปี้" คว้าสุดยอดป่าชุมชนของประเทศ

ป่าชุมชนบ้านปี้ ต.เวียง อ.เชียงคำ จ.พะเยา -วันที่ 7 พ.ย. 2562 นางนันทนา บุญยานันต์ ผู้อำนวยการสำนักจัดการป่าชุมชน กรมป่าไม้ กล่าวว่า กรมป่าไม้ ร่วมกับ บริษัท ราช กรุ๊ป จำกัด (มหาชน) ได้ประกาศผลการประกวดป่าชุมชน ระดับประเทศ ประจำปี 2562 ในโครงการ "คนรักษ์ป่า ป่ารักชุมชน" ซึ่งได้เริ่มดำเนินโครงการตั้งแต่ปี 2551 และจัดขึ้นเป็นประจำทุกปีเพื่อสร้างจิตสำนึกด้วยแนวคิดการปลูกป่าในใจคน และขับเคลื่อนงานด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้รูปแบบ ของป่าชุมชน โดยปีนี้ป่าชุมชนบ้านปี้ จ.พะเยา ได้รับรางวัลป่าชุมชนชนะเลิศระดับประเทศ พร้อมรับถ้วยรางวัลพระราชทานสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี และป่าชุมชน บ้านแม่ขมิง จ.แพร่ ได้รับรางวัลชนะเลิศป่าชุมชนดีเด่น ด้าน "ป่าชุมชน: สืบสาน รักษา ต่อยอด สร้างสุขปวงประชา" โดยมี นายวราวุธ ศิลปอาชา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรและธรรมชาติ (ทส.) เป็นประธานพิธีมอบรางวัล 

นางนันทนา กล่าวว่า รัฐบาลนำโดย พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม (กห.) มีเป้าหมายเพิ่มพื้นที่ป่าให้ถึง 128 ล้านไร่ หรือคิดเป็นร้อยละ 40 ของประเทศ โดยป่าชุมชนจะเป็นตัวช่วยสำคัญในการเพิ่มพื้นที่ป่าให้ได้ตามเป้าหมาย เป็นเกราะป้องกันการบุกรุกทำลายป่าไม้ และช่วยป้องกันไฟป่าและแก้ไขหาปัญหาหมอกควัน เพราะป่าชุมชนมีกระบวนการบริหารจัดการป่าอย่างมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน ในชุมชน สำหรับโครงการคนรักษ์ป่า ป่าชุมชน ที่ภาครัฐได้ร่วมกับเอกชนดำเนินการต่อเนื่องมากว่า 11 ปี ถือว่าประสบความสำเร็จเป็นที่น่าพอใจ เห็นได้จากจำนวนชุมชนที่สนใจสมัครเข้าร่วมโครงการเพิ่มมากขึ้นทุกปี เช่นเดียวกับชุมชนที่ขออนุมัติจัดทำโครงการป่าชุมชนจากกรมป่าไม้ ทั้งจำนวนชุมชนและขนาดพื้นที่ป่าชุมชน ซึ่งการมีส่วนร่วมของเอกชนนี้ช่วยให้ดำเนินงานของกรมป่าไม้ขยายผลได้รวดเร็วขึ้น 

"ปัจจุบันจำนวนป่าชุมชนที่ขึ้นทะเบียนกับกรมป่าไม้เพิ่มขึ้นเป็น 15,535 ป่าชุมชน คิดเป็นพื้นที่ป่ารวม 7,356,618 ล้านไร่ ทั้งนี้ กรมป่าไม้ มีเป้าหมายที่จะเพิ่มจำนวนป่าชุมชนให้ถึง 10 ล้านไร่ ภายใน 5 ปี โดยมั่นใจว่าพื้นที่ป่าชุมชนจำนวนนี้จะคงอยู่ยั่งยืนด้วยพลังของชุมชน โดยขอแสดงความยินดีกับป่าชุมชน 147 แห่งทั่วประเทศ ที่ได้รับรางวัลโครงการคนรักษ์ป่า ป่ารักชุมชน ปี 2562 และหวังจะเป็นแบบอย่างของการเรียนรู้การจัดการป่าชุมชนแบบป่ายั่งยืน ชุมชนได้ประโยชน์ และจุดประกายความคิดให้กับชุมชนอื่นๆ เพื่อขยายเครือข่ายป่าชุมชนให้กว้างขวางและแข็งแกร่งต่อไป" นางนันทนา กล่าว 

นายทอน ใจดี ประธานป่าชุมชนบ้านปี้ จ.พะเยา และประธานเครือข่ายป่าชุมชน จ.พะเยา เปิดเผยว่า ป่าชุมชนในจ.พะเยา มีจำนวน 135 ป่าชุมชน ทั้งหมดเริ่มต้นมาจากการตระหนักถึงความเสื่อมโทรมของทรัพยากร ป่าไม้ที่เกิดขึ้น จึงต้องสร้างเครือข่ายและจัดตั้งป่าชุมชนขึ้นในพื้นที่เพื่อเพิ่มพื้นที่สีเขียว เป็นไปตามยุทธศาสตร์ชาติและศาสตร์พระราชาเพื่อพัฒนาป่าอย่างยั่งยืนและเพิ่มประโยชน์ ซึ่งเมื่อย้อนกลับราว 7-8 ปีก่อนในพื้นที่จ.พะเยา มีป่าชุมชนเพียง 35 ป่าชุมชนเท่านั้น และแต่ละพื้นที่ยังมีความแตกต่างของป่า อีกทั้งบางพื้นที่เสี่ยงต่อการเกิดไฟป่าด้วย ต่อมาจึงมีกระบวนทัศน์การจัดการป่าในรูปแบบป่าชุมชน ซึ่งป่าชุมชนบ้านปี้เป็นป่าเบญจพรรณและป่าเต็งรัง และเมื่อปี 2561 ขอขึ้นทะเบียนเป็นป่าชุมชนเพิ่มจาก 650 ไร่เป็น 945 ไร่ เช่นเดียวกับเครือข่ายป่าชุมชนในพื้นที่ จ.พะเยา ที่จะพยายามขอต่ออายุป่าชุมชนเพิ่มเติมให้ได้ 100 พื้นที่ภายในปีนี้ 

นายทอน กล่าวว่า ประชาชนในพื้นที่จ.พะเยา เริ่มประสบปัญหาระบบทางเดินหายใจ เนื่องจากปัญหาไฟป่าและหมอกควันในพื้นที่ภาคเหนือ และรุนแรงเพิ่มขึ้นในรอบ 10 ปีที่ผ่านมา และเพื่อลดสถานการณ์ดังกล่าว ในป่าชุมชนแต่ละพื้นที่ จึงต้องสร้างฝายชะลอน้ำ เส้นทางการศึกษาทางธรรมชาติ เพื่อเป็นเส้นทางศึกษาระบบนิเวศ และเป็นเส้นทางลาดตระเวนและตรวจการณ์ เช่นเดียวกับป่าชุมชนบ้านปี้ที่อยู่ระหว่างการเพิ่มความยาวของเส้นทางศึกษาทางธรรมชาติให้ได้อีก 1,645 เมตร ซึ่งในเส้นทางฯนั้น จะมีบ่อพักน้ำเปรียบเป็นระบบประปาภูเขาป้องกันไม่ให้ไฟป่าเกิดขึ้น รวมถึงเร่งสร้างเครือข่ายดำเนินงาน ตลอดจนการประชาสัมพันธ์และรณรงค์ไปยังชุมชนผ่านเสียงตามสาย 
"จุดแข็งป่าชุมชนบ้านปี้คือ การเป็นชุมชนเข้มแข็งและป่าที่มีอุดมสมบูรณ์หลากหลาย กลายเป็นป่าพื้นบ้าน แหล่งอาหารชุมชน และคนได้รับประโยชน์จากป่า ซึ่งมีผลวิจัยระบุว่าช่วยลดค่าใช้จ่ายชุมชนจำนวนมาก ขณะเดียวกันแหล่งน้ำที่เกิดขึ้น ยังช่วยด้านเกษตรกรรมทั้งการปลูกข้าวและพืชไร่ของชาวบ้านได้ สิ่งสำคัญที่สุดคือ การมีส่วนร่วมของคนในชุมชนที่เกิดขึ้นจากทุกภาคส่วน ทั้งนี้ รู้สึกยินดีและภาคภูมิใจที่ได้รับรางวัลถ้วยพระราชทานครั้งนี้ โดยจะนำมาเป็นสัญลักษณ์แห่งร่องรอยความทรงจำ ซึ่งอดีตทางป่าชุมชนมีแต่การแผ้วถางและพื้นที่ป่าบุกรุก พร้อมอยากให้เกิดการต่อยอดโครงการคนรักษ์ป่า ป่ารักชุมชนต่อไป" นายทอน กล่าวทิ้งท้าย