"พระกระยาสนาน" สถาปัตยกรรมสำคัญในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก

พระกระยาสนาน เป็นสถาปัตยกรรมที่สร้างขึ้นชั่วคราว แต่มีความสำคัญอย่างยิ่ง สำหรับขั้นตอนพระราชพิธีบรมราชาภิเษกเพราะจะเป็นที่สำหรับสรงน้ำ สหัสธารา ซึ่งซ่อนถังน้ำไว้ในฉัตรด้านบน เจ้าพนักงานจะไขก๊อกให้น้ำไหลผ่านฝักบัวซึ่งทำด้วยทองคำเจาะรู ลงมาเพื่อชำระล้างพระวรกาย

 

บางส่วน จากการบรรยายพิเศษชุดความรู้เนื่องในโอกาสพระราชพิธีบรมราชาภิเษก ซึ่ง จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยจัดขึ้น// ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.พีรศรี โพวาทองคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยบรรยายหัวข้อสถาปัตยกรรมในพระราชพิธีบรมราชาภิเษกช่วงหนึ่งกล่าวถึง พระกระยาสนาม ซึ่งเป็นขั้นตอนแรก ของ การประกอบพระราชพิธี ครั้งประวัติศาสตร์ครั้งนี้

 

หลังสรงน้ำ สหัสธารา ที่บริเวณกลางแจ้งแล้ว พระราชพิธีจากนี้ทั้งหมดจะประกอบขึ้นในหมู่พระมหามณเฑียร ภายในพระที่นั่งไพศาลทักษิณ ซึ่งมีพระที่นั่ง 2 องค์ ที่ทำไว้เฉพาะการพระราชพิธีบรมราชาภิเษกคือพระที่นั่งอัฐทิศอุทุมพรราชอาสน์ และ พระที่นั่งภัทรบิฐ

 

พระที่นั่งอัฐทิศอุทุมพรราชอาสน์มีลักษณะแปดเหลี่ยมจะทรงประทับเพื่อรับน้ำอภิเษกและน้ำเทพมนต์ จากพราหมณ์เวียนรอบไปทั้ง8 ทิศ ก่อนจะทรงประทับที่ พระที่นั่งภัทรบิฐ รับถวายเครื่องราชกกุธภัณฑ์เป็น พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

การออกมหาสมาคม การเสด็จเลียบพระนคร ทั้งทางสถลมารค และชลมารค เป็นขั้นตอนสุดท้ายในพระราชพิธีซึ่งมีความสำคัญยิ่งหย่อนไม่แพ้กัน เพราะจะปรากฎพระองค์ต้องสาธารณชน  ให้รับรู้โดยทั่วไปว่า ทรงเป็นแกนหลักในโครงสร้างสังคมไทย

การบบรรยายชุดพิเศษครั้งนี้ ระบุ ตลอดพระราชพิธี มีส่วนประกอบอีก 2ส่วนที่สำคัญ คือบทสวดมนต์ในพระราชพิธี ซึ่งเน้นคำสอนตามพระพุทธศาสนาเป็นหลักเมื่อแปลจากบาลีเป็นภาษาไทย มีความเป็นสิริมงคลอย่างยิ่ง อีกส่วนคือ ดนตรีในพระราชพิธีที่มีแบบแผนเฉพาะในราชสำนัก ซึ่งสืบทอดกันมากตั้งแต่สมัยสุโขทัย สะท้อนความต่อเนื่องของวัฒนธรรม