"รัฐบาลเฉพาะกาล" คืออะไร มาทำความรู้จักกัน

"รัฐบาลเฉพาะกาล" คืออะไร ทำไมคนระดับอดีตนายกฯ ต้องออกมาเรียกร้องบ่อยๆ "เนชั่นทีวี" จะพาไปทำความรู้จักในทางรัฐศาสตร์ "รัฐบาลเฉพาะกาล" หรือเรียกง่ายๆ ว่า "รัฐบาลเฉพาะกิจ" เป็นรัฐบาลที่ตั้งขึ้นมาชั่วคราว อาจจะโดยอำนาจพิเศษ หรือความยินยอมพร้อมใจของประชาชนก็ได้ มีเป้าหมายเพื่อให้เข้ามาบริหารประเทศในช่วงวิกฤติ หรือช่วงเปลี่ยนผ่าน เช่น ในช่วงที่บ้านเมืองวุ่นวาย ทหารเข้าควบคุมสถานการณ์ กดดันให้รัฐบาลชุดเก่าออกไป แล้วตั้ง "รัฐบาลเฉพาะกาล" ขึ้นมา เพื่อดูแลประเทศช่วงเปลี่ยนผ่านสู่การเลือกตั้งใหม่ ให้ได้รัฐบาลใหม่ โดยทหารไม่ได้เข้ามาบริหารเอง แบบนี้คือรูปแบบของ "รัฐบาลเฉพาะกาล" รูปแบบหนึ่ง แต่คีย์เวิร์ดที่สำคัญก็คือ "รัฐบาลเฉพาะกาล" ต้องเข้ามาบริหารประเทศใน ระยะเวลาไม่นานนัก เพราะถ้าอยู่นานข้ามปีหรือหลายๆ ย่อมไม่ใช่รัฐบาลเฉพาะกิจ เฉพาะกาล


สำหรับประเทศไทย นักรัฐศาสตร์มองว่า เคยมีรัฐบาลที่อาจเข้าข่ายเป็น "รัฐบาลเฉพาะกาล" มาแล้ว ก็คือรัฐบาล นายอานันท์ ปันยารชุน สมัยที่ 2 ซึ่ง เป็นช่วงหลังจากเกิดเหตุการณ์พฤษภาทมิฬ มีการตั้งรัฐบาลนายอานันท์เข้ามาจัดการบ้านเมือง ปรับแก้กติกา และเดินหน้าสู่เลือกตั้ง โดยใช้ระยะเวลาเพียงสั้นๆ เพียงไม่กี่เดือน

ในทางรัฐศาสตร์แล้ว "รัฐบาลเฉพาะกาล" มีความหมายคนละอย่างกับ "รัฐบาลแห่งชาติ" ที่มีคนเสนออยู่บ่อยๆ เช่นกัน โดย "รัฐบาลแห่งชาติ" มีความหมายกว้างกว่ารัฐบาลเฉพาะกาล คือเป็นรัฐบาลที่ทุกพรรคการเมืองมาร่วมกันบริหารประเทศ โดยไม่มีฝ่ายค้าน เช่น ช่วงหลังสงคราม ที่ควรยุติการแข่งขันทางการเมืองเอาไว้ก่อน จึงจับมือกันตั้ง "รัฐบาลแห่งชาติ" ระยะเวลาการบริหารอาจจะสั้นหรือยาวก็ได้ ขึ้นกับสถานการณ์ ฉะนั้นรัฐบาลแห่งชาติบางรัฐบาลก็อาจเป็น "รัฐบาลเฉพาะกาล" ได้ด้วยเหมือนกัน แต่คีย์เวิร์ดสำคัญคือ ต้องดึงทุกพรรคการเมืองมาร่วมกันบริหาร โดยไม่มีฝ่ายค้าน เพื่อนำพาประเทศฝ่าวิกฤติขัดแย้งทางการเมืองอย่างรุนแรง แล้วพรรคการเมืองเห็นพ้องต้องกันที่จะจับมือกันแก้ไขปัญหาโดยไม่แยกพวกแยกฝ่ายอีกต่อไป ซึ่งที่ผ่านมาในประวัติศาสตร์การเมืองไทยยังไม่เคยมี "รัฐบาลแห่งชาติ"