พระธาตุกลางน้ำเดิมชื่อพระธาตุหล้าหนอง เป็นเจดีย์ที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ พระบรมธาตุฝ่าพระบาทเก้าพระองค์ ตามตำนานอุรังคธาตุหรือตำนานในบริเวณที่เป็นเมืองหนองคายโบราณมานานหลายร้อยปี เดิมเจดีย์อยู่บนฝั่งริมน้ำในเขตวัดพระธาตุหนองคาย(จุดบริเวณพระธาตุหล้าหนองจำลองที่ตั้งอยู่ริมตลิ่ง) ต่อมาถูกกระแสน้ำกัดเซาะจึงถูกพัดไปอยู่กลางลำน้ำโขงดังเช่นปัจจุบัน
โดยพระธาตุนี้จะเห็นได้ชัดในช่วงฤดูแล้ง พระธาตุหล้าหนอง แห่งนี้สร้างขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ 19-20 โดยพระอรหันต์ห้าองค์เดินทางไปอัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุจากพระมหาอัสสปเถระประเทศอินเดียมาบรรจุไว้ในองค์ธาตุ และในปีพ.ศ. 2109 พระเจ้าไชยเชษฐาธิราชแห่งอาณาจักรล้านช้าง ได้สร้างมหาธาตุเจดีย์ครอบองค์พระธาตุ มีฐานกว้าง 15.8 เมตรสูงจากฐานถึงปลายยอด 31เมตร
ต่อมาในปี พ.ศ. 2300 น้ำในแม่น้ำโขงกัดเซาะพื้นดินบริเวณวัดพระธาตุแห่งนี้จนเหลือเพียงองค์ธาตุเจดีย์ตั้งอยู่กลางน้ำ กระทั่งปี พ.ศ. 2390 องค์ธาตุเจดีย์พังทลายลงเหลือเพียงซากเจดีย์ ปัจจุบันชาวจังหวัดหนองคายได้สร้างพระธาตุองค์ใหม่ แทนพระธาตุองค์เดิมตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำโขง (แทนธาตุองค์เดิม)
โดยพระธาตุหล้าหนองแห่งนี้เป็นหนึ่งในพระธาตุที่อยู่ในตำนานพระอุรังคธาตุ ที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ ประกอบด้วย พระธาตุพนม จังหวัดนครพนม , พระธาตุบังพวน และพระธาตุหล้าหนอง จังหวัดหนองคาย และพระธาตุหอผ้าหอแพร สาธารณรัฐประธิปไตยประชาชนลาว
.
.
.
.
.