"ต้นเทียนพระพุทธเจ้า" หนึ่งเดียวในน่าน

ที่วัดหนองแดง ต.เปือ อ.เชียงกลาง จ.น่าน เนืองแน่นไปด้วยพุทธศาสนิกชนและนักท่องเที่ยวที่แวะเวียนมาไม่ขาดสาย เพื่อไหว้บูชาต้นไม้แปลกหายากที่มีอยู่เพียงต้นเดียวภายในวัด เพราะเชื่อว่าเป็น "ต้นเทียนพระพุทธเจ้า" ลักษณะผลเป็นฝักแท่งยาวสีเหลือง ผิวสัมผัสนุ่มคล้ายเนื้อเทียน มีกลิ่นหอมอ่อนๆ ความยาวของฝักประมาณ 8-15 นิ้ว แต่มีบางฝักยาวถึงประมาณ 3 ฟุต
โดยฝักเหลืองบางส่วนได้ร่วงหล่นใต้ต้น ขณะที่ฝักเขียวยังมีขั้วติดอยู่กับลำต้น ผู้ที่มากราบไหว้จึงนำเส้นลวดมาเกี่ยวฝักที่ร่วงหล่นแขวนไว้กับต้น เปรียบเสมือนเทียนแท่งที่นิยมใช้บูชา เพื่อถวายเป็นพุทธบูชาตามคติความเชื่อของชาวล้านนา

พระครูพิบูลนันทวิทย์ เจ้าอาวาสวัดหนองแดง และเจ้าคณะตำบลเปือ เล่าว่า เมื่อปี 2538 หรือ 22 ปีที่แล้ว ทางวัดช่วยกันถางป่ารกร้างภายในบริเวณวัด เพื่อพัฒนาพื้นที่ใช้ประโยชน์ และพบหน่อต้นไม้ดังกล่าว แม้บางส่วนถูกถางฟันทิ้งไปแล้ว แต่ต้นไม้เติบโตงอกงามเรื่อยมา จากนั้น 3 ปีต่อมา เป็นช่วงฤดูฝนเข้าพรรษา อาตมาพบว่าฝักของต้นไม้ดังกล่าวมีลักษณะเหมือนเทียน จึงเกิดเป็นคติธรรมว่า ขนาดต้นไม้ยังออกฝักเป็นเทียน เพื่อถวายเป็นพุทธบูชา จึงได้ตั้งชื่อว่า "ต้นเทียนพระพุทธเจ้า"

พร้อมกับสืบหาข้อมูลของต้นไม้ชนิดนี้ พบว่าเป็นพันธุ์ไม้จากประเทศปานามา แถบอเมริกากลาง มีชื่อเรียกต้นเทียน ใกล้เคียงกับชื่อที่ได้ตั้งไว้เอง และพยายามหาข้อมูลเพิ่มว่า มีต้นไม้ชนิดนี้อยู่ใน จ.น่าน อีกหรือไม่ ปรากฏว่าช่วง 4-5 ปี ไม่พบข้อมูล เชื่อว่าคงเป็นเพียงต้นเดียวใน จ.น่าน

ทั้งนี้ อาตมาพยายามทดลองเพาะขยายพันธุ์ด้วยวิธีเพาะชำฝักและตอนกิ่ง ยังไม่สำเร็จ ซึ่งในช่วงนี้ ต้นเทียนพระพุทธเจ้า นั้น ได้เริ่มออกฝักยาว เกือบเต็มต้นแล้ว แต่ฝักส่วนใหญ่ยังเป็นสีเขียว และมีสีเหลืองเหมือนเทียนไม่กี่ฝัก ซึ่งคาดว่าประมาณ กลางเดือนกรกฏาคม จนถึงเดือนสิงหาคม ฝักน่าจะเหลืองเต็มต้น สวยงามเช่นผ่านมา ซึ่งเมื่อฝักออกเต็มที่แล้ว มีสีเหลือง โดยคาดว่าทั้งต้นน่าจะมีมากกว่า 250-300 ฝัก อาจเป็นได้

อย่างไรก็ดี ช่วงเข้าพรรษาไปถึงฤดูหนาว ใบจะเขียวจีและฝักเหลืองเต็มต้นมากที่สุด ส่วนฤดูร้อนใบร่วง แต่ยังมีฝักออกตลอด โดยพุทธศาสนิกชนสามารถมาเยี่ยมชมได้ตลอดเวลา ซึ่งภายในวัดนอกจากมีต้นเทียนพระพุทธเจ้าแล้ว ยังมีโบราณสถานที่ซ่อนปริศนาและคติธรรมต่างๆ เพื่อให้พุทธศาสนิกชนได้นำคำสอนของพระพุทธเจ้าไปใช้เป็นแนวทางในการดำเนินชีวิตประจำวัน