ออสการ์ 2017 ชัยชนะ "เสรีนิยมผิวขาว"
ถ้า เลนิน ให้คำจำกัดของความชั่วร้ายสูงสุดคือลัทธิ "ทุนนิยม" ดูเหมือนสายมาร์กซิกต์ ก็จะเรียกสิ่งเดียวกันว่ามันคือพวก "จักรวรรดินิยม" อันมีความหมายถึง "ภารกิจของคนขาว" หรืออารยธรรมของคนขาว อยู่เหนือทุกอารยธรรมอื่นๆ ทั้งปวง (อ้างอิงจากบทกวี White Man s Burden ของ รัดยาร์ด คิปลิง)
บทกวีข้างต้นนี้ เคยถูกอ้างถึง ในบรรยากาศของ "ออสการ์ 2016" เมื่อมีการประกาศรายชื่อนักแสดงออกมาแล้วปรากฏว่า "มีแต่คนขาว" ในสาขาหลักๆ แม้แต่ "ลูกบุญธรรม" ของ ร็อคกี้ (ใน rocky ตอนใหม่) ก็ยังถูกปฏิเสธจากการเข้าชิง (ทั้งที่จะว่าไป หนัง rocky คือภาพสะท้อนของอาการรักชาติของ "อเมริกันชน" มายาวนาน ที่อย่างน้อย นักมวยชื่อนี้ ก็ขึ้นชกบนเวทีด้วยกางเกงลวดลายธงชาติอเมริกัน โดยมีคู่ต่อกร คือรัสเซีย)ก่อนจะไปสู่การลุ้นรางวัลตุ๊กตาทองที่ popular มากที่สุดในโลก ในเช้าวันจันทร์ที่ 27 กุมภาพันธ์(ตามเวลาประเทศไทย) คงจะดี ถ้าเราจะมาค่อยๆ "สแกน" แง่มุมบางอย่างที่แฝงฝังอยู่ในออสการ์มานาน นิตยสาร GQ ของ UK เล่มประจำเดือนมีนาคม มีรายงานว่า 91% ของ voter คือคนผิวขาว, 73% คือ "ผู้ชาย" และที่สำคัญมากคือ อายุเฉลี่ยของกรรมการคือ "63 ปี"
มองแบบผิวเผิน... ตัวเลขเหล่านี้ก็คือ "ข้อมูลประกอบเอกสาร" ที่แจกในงาน ทว่า มองแบบเพ่งพิศ เราจะพบว่ามันคือ "รายละเอียด" ที่สะท้อนทิศทางและแนวโน้มที่น่าสนใจ แม้จะมีจำนวนกรรมการหรือคนโหวตที่เพิ่มมากขึ้นเกือบ 7,000 คน (บวกลบ) แต่ส่วนใหญ่ของผู้มีสิทธิ์ออกเสียง ก็อาศัยอยู่ในลอสแองเจลิสและแคลิฟอร์เนีย ซึ่งเป็นฐานเสียงของ "เดโมแครต" แทบทั้งสิ้น
แพ็คเกจจิ้ง ที่มักถูกมัดขายคู่มากับอะไรๆ ที่เป็นเดโมแครต นั้นก็คือ "ลัทธิเสรีนิยม" ซึ่ง "แปะป้าย" และ "ปักไมล์" มานานแล้วในโรงงานอุตสาหกรรมฮอลลีวู้ด เสรีนิยมนี่เอง ที่ทำให้ No Country for Old Men แซงเรื่องอื่นๆขึ้นไปได้หนังเยี่ยมในอดีต หรือล่าสุด ปีที่ผ่านมา เสรีนิยมจ๋าอย่าง Spotlight ก็ส่งเสียงดังสุดในสาขา The Best Picture
"มีเรื่องหนึ่งที่สะท้อนว่า เรื่องอิทธิพลของคนขาวเสรีนิยมมีจริง ก็คือตอนที่ Forrest Gump ได้ออสการ์ปี 1994 คือมันยืนยันชัดเจนเลยว่า ออสการ์เป็นพวกเสรีนิยมหรือ liberal และมันไม่ใช่เรื่องล่องลอยในคำพูด" ประวิทย์ แต่งอักษร นักวิจารณ์ และอาจารย์สอนวิชาภาพยนตร์ของคณะนิเทศศาสตร์ จุฬาฯ บอกกับ "จุดประกาย"
ประวิทย์ บอกว่า โดยส่วนตัวเขาก็เชื่อเรื่องพวกนี้ ออสการ์คือเสรีนิยม คือผิวขาวมีอิทธิพลในการชี้นำผลรางวัล "...แต่พวกเขาเป็นเสรีนิยมปานกลาง คือไม่สุดโต่งไปข้างหน้า แต่ก็ไม่อนุรักษ์นิยมจนเกินไป เพียงแต่เชื่อในแนวทางเสรีนิยม มนุษยนิยม สิ่งที่ควรปลดปล่อย อะไรแบบนี้"
บางคนอาจจะมองว่า ออสการ์มีการเปิดโอกาสให้กรรมการมีจำนวนมากขึ้นกว่าในอดีต จาก 4,000 ปลายๆ มาถึง 7,000 คน แต่ ประวิทย์ มองว่า "ถ้ากลับไปดูย้อนหลังออสการ์ในช่วง 30 ปีที่ผ่านมา ต้องยอมรับว่า ออสการ์ดีขึ้นนะ มันไม่ได้แย่ลง เพราะอย่างที่บอกคือ ความเป็นเสรีนิยมและแทบทั้งหมดคือ ผิวขาว มันก็สะท้อนอะไรบางอย่างอยู่ในที"
นิตยสาร Sight & Sound เล่มสรุปปี 2016 มีรายงานว่า ถ้านับเส้นทางออสการ์ในช่วง 20 ปีที่ผ่านมา หนังที่เกี่ยวกับ "คนดำ" หรือผิวสี มักได้รับโอกาสให้ไปปรากฏตัวอยู่ "เป็นระยะๆ" ไม่มาทุกปี แต่ก็ไม่ได้หายไปนาน... ไซม่อน เฮย์เวิร์ด ตั้งข้อสังเกตว่า เพราะเสรีนิยม มักชมชอบการปลดปล่อยพันธนาการสิ่งต่างๆ (ไม่กดขี่ผิวสี, ไม่จองจำเพศหญิง)
มีการตั้งข้อสังเกตด้วยว่า หนัง 9 เรื่องที่เข้าชิงสาขาหนังเยี่ยมปีนี้ จึงเป็นตัวแทนของ "แต่ละส่วนของความคิด" แบบ liberal ยุคใหม่
ชอบความหลากหลายทางเพศ (moonlight), ความหลากหลายของเชื้อชาติ (Hidden Figure, Fences, คนนอกสังคม (Manchester by the Sea) ส่งเสริมฮีโร่อารมณ์รักชาติแบบ Hacksaw Ridge) และที่เป็น "ศาลหลักเมือง" ก็คือ La La Land
ในหนังหลายเรื่องที่กล่าวมานี้ ถูกเขียนบทและกำกับโดยคนผิวขาว แม้แต่ในหน้งที่คนผิวสีถูกกระทำและช่วยเหลือ สุดท้ายก็มาจากผิวขาว (หรือผิวขาวคือผู้ไถ่ถอน) หรือนี่อาจจะชี้นำว่า หนังที่เข้าชิงออสการ์ 2017 คือภาพสะท้อน "อารมณ์-ความรู้สึก" คนขาวแนวเสรีนิยม ที่เลือก คัดกรอง หนังที่พวกเขาพึงพอใจ และเป็นตัวแทนของออสการ์
ศิโรตม์ คล้ามไพบูลย์ เขียนไว้ในมติชนสุดฯว่า นัยยะหนึ่งของคนขาวที่ปรากฏในหนังเต็งอย่าง La La Land ก็คือ การที่ตัวเอกของหนัง แสดงตัวในฐานะผู้ปกป้องเพลง jazz จากคนดำ หรือพูดง่ายๆก็คือ ขณะที่คนดำนำเอาดนตรีแนวนี้ไปสู่ความเสื่อมทราม แต่พระเอกผิวขาวของเรื่องกลับปกป้องมันด้วยอุดมการณ์ และการเสียสละ...ขณะที่ตัวละครจาก Lion, Hacksaw Ridge คนขาวแสดงตัวในฐานะผู้ให้ ผ่านตำแหน่งผู้โอบอุ้มและช่วยเหลือคนดำ พรทิพย์ แย้มงามเหลือ นักแปลบทความภาพยนตร์ ชี้ว่า การวางภาพของคนขาวในหนังคนผิวสี ก็สะท้อนการเป็นผู้ปลดปล่อยตามแนวทางของเสรีนิยม ที่ชอบช่วยเหลือโลกมนุษย์
เธอบอกว่า แม้อายุของ voter จะมีค่าเฉลี่ยมากถึง 63 ปี แต่เป็นวัยเกษียณที่ไม่ใช่ "ขวาจัด" มีลักษณะผ่อนปรนและยืดหยุ่นพอสมควรเมื่อดูจาก "หนังเข้าชิง" ทุกๆปี
"จะว่าไป... เราก็มักจะเห็นงานที่เป็นตัวแทนกลุ่มต่างๆนะ เช่นหนังตัวแทนเพศหญิง,ตัวแทนผิวสี และตัวแทนของคนนอก ที่ยังไม่ละเลยฮีโร่แบบแพ็คเกจจิ้งอเมริกัน ซึ่งมักจะโผล่มาบนเวทีออสการ์ อยู่เป็นระยะๆ"
