"แก้มลิง"ทฤษฏีบริหารน้ำในพระราชดำริ

เมื่อครั้งกรุงเทพมหานครประสบความเดือดร้อนจากปัญหาน้ำท่วมใหญ่ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ทรงตระหนักถึงผลกระทบที่เกิดขึ้น จึงทรงมีพระราชดำริให้ทำ"แก้มลิง"
โครงการแก้มลิง คือการจัดให้มีสถานที่เก็บกักน้ำตามจุดต่างๆ เพื่อเป็นบึงพักน้ำในฤดูน้ำหลาก โดยมันจะทำหน้าที่รองรับน้ำฝนไว้ชั่วคราว ก่อนจะระบายลงทางระบายน้ำสาธารณะ คล้ายกับพฤติกรรมการกินของลิง
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ มีพระราชดำริถึงลิงที่อมกล้วยไว้ในกระพุ้งแก้มว่า "ลิงโดยทั่วไป ถ้าเราส่งกล้วยให้ ลิงจะรีบปอกเปลือก เอาเข้าปากเคี้ยว แล้วนำไปเก็บไว้ที่แก้มก่อน ลิงจะทำอย่างนี้จนกล้วยหมดหวีหรือเต็มกระพุ้งแก้ม จากนั้นจะค่อยๆ นำออกมาเคี้ยวและกลืนกินภายหลัง" ด้วยแนวพระราชดำรินี้จึงเกิดเป็น โครงการ
เพราะดำรัสเรื่องแก้มลิง เกิดขึ้นเมื่อปี 38 คราวเกิดอุทกภัยใหญ่ รับสั่งว่าน้ำจะไหลลงทะเล เป็นศัพท์สูง เป็นศัพท์ของในหลวง จนถึง แก้มลิงเทียมโครงการแก้มลิงมี 3 ขนาด คือ แก้มลิงขนาดใหญ่ คือ สระน้ำหรือบึงขนาดใหญ่ ที่รวบรวมน้ำฝนจากพื้นที่บริเวณนั้นๆ โดยจะกักเก็บไว้เป็นระยะเวลาหนึ่งก่อนที่จะระบายลงสู่ลำน้ำ เช่น เขื่อน อ่างเก็บน้ำ ฝาย ทุ่งเกษตรกรรม เป็นต้น แก้มลิงขนาดกลาง เป็นพื้นที่ชะลอน้ำที่มีขนาดเล็กกว่า ก่อสร้างในระดับลุ่มน้ำ มักเป็นพื้นที่ธรรมชาติ และ แก้มลิงขนาดเล็ก อาจเป็นพื้นที่สาธารณะ สนามเด็กเล่น ลานจอดรถ หรือสนามในบ้าน ซึ่งต่อเข้ากับระบบระบายน้ำหรือคลอง
ซึ่งจะแบ่งเป็น 2 ส่วน คือ โครงการแก้มลิงฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา ทำการรับน้ำในพื้นที่ฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา และโครงการแก้มลิงในพื้นที่ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำเจ้าพระยา ทำหน้าที่รับน้ำในพื้นที่ฝั่งตะวันตกของแม่เจ้าพระยา โดยใช้ คลองมหาชัย คลองสนามชัย และแม่น้ำท่าจีน ทำหน้าที่รับน้ำ
สมควรใช้คลองมหาชัย- คลองสนามชัย ผ่านดาวคะนองเชื่อมแม่น้ำเจ้าพระยา เป็นคลองธรรมชาติโดยไม่ต้องทำอะไรเลย ทำเป็นที่จัดเก็บน้ำอย่างทีพระองค์รับสั่งโครงการแก้มลิงนับเป็นโครงการในพระราชดำริที่ช่วยแก้ปัญหาน้ำท่วมให้กับประชาชนในพื้นที่กรุงเทพและปริมณฑลได้เป็นอย่างดี ด้วยพระปรีชาสามารถของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ที่ท่านได้ทรงริเริ่มแนวคิดและลงมือทำจนประสบความสำเร็จ และเป็นโครงการต้นแบบให้กับหน่วยงานต่างๆ นำไปเป็นแนวทางในการแก้ปัญหาน้ำท่วมในพื้นที่อื่นๆ ได้เป็นรูปธรรม