"สระอโนดาต"สิ่งปลูกสร้างประกอบพระเมรุมาศ

นอกจากการออกแบบพระเมรุมาศให้วิจิตรงดงามตามราชประเพณีแล้ว การตกแต่งภูมิทัศน์โดยรอบพระเมรุมาศ ก็ต้องงดงามเช่นเดียวกัน หากเปรียบพระเมรุมาศเป็นเขาพระสุเมรุ เชิงเขาคือป่าหิมพานต์ มีสระอโนดาตเป็นสระน้ำศักสิทธิ์ประดับรอบพระเมรุมาศ สระอโนดาตคือที่สรงสนานแห่งพระพุทธเจ้า พระปัจเจกพุทธเจ้า พระอรหันต์ทั้งหลาย รวมถึงเหล่าผู้วิเศษผู้มีฤทธิ์ทั้งหลาย เช่น ฤๅษี วิทยาธร ยักษ์ นาค เทวดาทั้งหลาย และเป็นองค์ประกอบในสิ่งปลูกสร้างประกอบพระเมรุมาศงานภูมิสถาปัตยกรรมหรือการออกแบบที่ว่างข้างนอก จะเป็นตัวเชื่อมโยงระหว่างอาคารต่างๆ ซึ่งครั้งนี้พิเศษกว่าทุกครั้ง อย่างฐานพระเมรุมาศ สมัยก่อนเป็นสวนไทย อย่างของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีหรือสมเด็จย่า, สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ฐานโดยรอบพระเมรุ จะเป็นสวนไทย มีโขดหินเล็ก ไม้ดัด สัตว์หิมพานต์ แต่ครั้งนี้พิเศษตรงที่มีสระอโนดาตรอบฐานพระเมรุมาศทั้ง4 มุมด้วย
แนวความคิดทางด้านภูมิสถาปัตยกรรม ที่ต้องการแสดงถึงในหลวง รัชกาลที่ 9 ว่ามีความผูกพันเกี่ยวข้องกับน้ำอย่างโครงการในพระราชดำริกว่า 4,000 โครงการ มีกว่า 3,000 โครงการที่เกี่ยวกับน้ำ น้ำจึงเป็นลักษณะเด่นหนึ่งที่เห็นแล้วเรานึกถึงพระองค์ น้ำจึงเป็นองค์ประกอบสำคัญ ภูมิสถาปัตยกรรมที่อยู่ลานรอบฐานพระเมรุมาศ เป็นการออกแบบโดยตีความจากแผนภูมิจักรวาล โดยเปรียบพระเมรุมาศกับเขาพระสุเมรุ บริเวณรอบๆ เป็นจักรวาลประกอบด้วยสัตตบริภัณฑคีรี มหาสมุทร ทวีปทั้ง 4
เป็นการตีความในเชิงผัง ที่งานภูมิสถาปัตยกรรมและสถาปัตยกรรมต้องไปด้วยกัน ลานรอบฐานพระเมรุมาศ บ่อน้ำ หรือสระอโนดาตป่าหิมพานต์ มีโขดหิน ก็จะใช้รูปแบบโขดหินไทยๆจากจิตรกรรมฝาผนังมาสร้าง เป็นแรงบันดาลใจ รวมทั้งมีสัตว์หิมพานต์ ในสระอโนดาตด้วยเพื่อสื่อว่าเป็นการส่งเสด็จกลับสู่สวรรค์ส่วนบริเวณมณฑลพิธีเริ่มปรับผิวดินให้ได้ระดับและเตรียมสร้างบ่อน้ำโดยรอบ 4 มุม ความสูง 25 เซนติเมตร พื้นสระจะประดับหินกรวดสีน้ำเงินเขียวขัดมันดั่งมรกตผสมกับหินเกล็ดแก้ว โดยแต่ละบ่อมีระบบน้ำเหมือนสระว่ายซ่อนอยู่ เป็นน้ำล้นออกมาและมีรางรับรอบ เมื่อแล้วเสร็จจะนำมาเขามอมาติดตั้ง จากนั้นประดับสัตว์หิมพานต์ งานภูมิทัศน์ถือเป็นงานในช่วงสุดท้าย หากติดตั้งก่อนอาจจะได้รับความเสียหายความรู้สึกของภูมิสถาปนิก สำนักสถาปัตยกรรม กรมศิลปากร ท่านนี้ บอกว่านับเป็นความสูญเสียที่ใหญ่หลวงของประเทศ ที่ได้สูญเสียพระมหากษัตริย์ที่รักยิ่งของชาวไทย ดร.พรธรรม บอกถึงความรู้สึกที่มีโอกาสทำงานในครั้งนี้ว่า เป็นการถวายงานสูงสุดต่อพระองค์เพื่อส่งเสด็จสู่สวรรคาลัย นับเป็นที่สุดของชีวิตในฐานะคนไทยคนหนึ่งที่ พร้อมจะถวายงานอย่างสุดความสามารถ