"PRIMETIME กับ เทพชัย" : เมื่อ "พระบารมี" ดับวิกฤตชาติ!

ตลอดเวลากว่า 70 ปีที่ทรงครองราชย์ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงเป็นพระมหากษัตริย์ที่ทรงอยู่เหนือการเมือง แต่พระบารมีของพระองค์ได้ช่วยให้ประเทศไทยของเรารอดพ้นจากวิกฤติการเมืองมาตลอด เพราะฉะนั้นในยามวิกฤติที่คนไทยสิ้นหวัง มองไม่เห็นทางออก สิ่งแรกที่คิดถึงคือพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

การเผชิญหน้าทางการเมืองที่เกิดขึ้นในปี 2535 ที่เรียกกันว่า "พฤษภาทมิฬ" เป็นเหตุการณ์ที่ทำให้พสกนิกรชาวไทยได้เห็นถึงความห่วงใยที่พระองค์ทรงมีต่อบ้านเมือง และที่สำคัญยิ่งไปกว่านั้น ทำให้เราเห็นชัดเจนที่สุดถึงความหมายของคำว่า "พระบารมี" และเป็นห้วงเวลาที่เต็มไปด้วยความหวาดกลัวและความสิ้นหวัง แต่ในห้วงเวลาทื่มืดมนที่สุด แสงสว่างแห่งความหวังก็ปรากฏขึ้น

ค่ำคืนของวันที่ 20 พฤษภาคม 2535 ขณะที่ประเทศไทยกำลังถลำลึกในวิกฤติครั้งใหญ่ที่สุด คนไทยทั้งประเทศได้เห็นภาพประวัติศาสตร์นี้ทางหน้าจอโทรทัศน์ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นายสัญญา ธรรมศักดิ์ ประธานองคมนตรี และพลเอกเปรม ติณสูลานนท์ องคมนตรี นำพลเอกสุจินดา คราประยูร นายกรัฐมนตรี และพลตรีจำลอง ศรีเมือง ผู้นำการชุมนุมเรียกร้องประชาธิปไตยเข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทพล.อ. สุจินดาคือผู้นำรัฐบาลที่กำลังถูกประชาชนทั้งประเทศต่อต้าน และพล.ต. จำลองคือผู้นำการชุมนุมขับไล่ การเผชิญหน้าบนท้องถนนที่ลากยาวมาหลายสัปดาห์ได้บานปลายกลายเป็นความรุนแรงที่ทำให้มีผู้เสียชีวิตและบาดเจ็บจำนวนมาก แต่ในคืนนั้น ต่อหน้าพระพักต์ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทั้งสองคนดูไม่ต่างจากลูกๆ ที่ทะเลาะกันและกำลังฟังคำสั่งสอนจากพ่อ

สื่อตะวันตกเรียกภาพที่ถูกถ่ายทอดไปทั่วโลกภาพนี้ว่า เป็นเหตุการณ์ "มหัศจรรย์"มหัศจรรย์ เพราะหลังจากที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมพระราชทานพระราชดำรัสแก่พล.อ. สุจินดาและพล.ต. จำลอง ประเทศไทยที่ต้องเผชิญกับเหตุจลาจลและความรุนแรงมาหลายสัปดาห์ติดต่อกัน ก็กลับสู่ความสงบแทบจะทันที

เหตุการณ์พฤษภาทมิฬในปี 2535 เป็นการต่อสู้ทางการเมืองครั้งประวัติศาสตร์ของคนไทยที่มีชนชั้นกลางในเมืองเป็นพลังสำคัญ มีจุดเริ่มต้นจากการยึดอำนาจจากรัฐบาลของ พล.อ. ชาติชาย ชุณหะวัณ โดยทหารสองปีก่อนหน้านั้น การก้าวขึ้นสู่ตำแหน่งนายกรัฐมนตรีของ พล.อ. สุจินดา คราประยูร หนึ่งในแกนนำทหารที่ก่อการรัฐประหาร ถูกต่อต้านอย่างรุนแรงจากประชาชน การชุมนุมประท้วงถูกปราบปราบอย่างรุนแรง ทำให้มีผู้เสียชีวิตและบาดเจ็บจำนวนมาก

การจับกุมตัว พล.ต. จำลองแกนนำการประท้วงจากที่ชุมนุมบนถนนราชดำเนิน ไม่ได้ทำให้อะไรดีขึ้นเหมือนที่รัฐบาลสุจินดาคาดหวัง แต่กลับทำให้สถานการณ์เลวร้ายลง
การควบคุมสื่ออย่างเข้มงวดทำให้สื่อในประเทศไทยไม่กี่แห่งกล้ารายงานเหตุรุนแรงที่เกิดขึ้นอย่างตรงไปตรงมา ภาพของการปราบปราบประชาชนที่คนไทยส่วนใหญ่เห็นกลับมาจากสถานีโทรทัศน์ตะวัน แต่ขณะที่คนไทยดูเหมือนจะสิ้นหวังและมองไม่เห็นทางออก เหตุการณ์ประวัติศาสตร์นี้ก็เกิดขึ้น

กระแสพระราชดำรัสที่ทรงมีต่อพล.อ. สุจินดา และพล.ต. จำลอง ในระหว่างการเข้าเฝ้าคืนนั้น ได้กลายเป็นกระแสพระราชดำรัสประวัติศาสตร์ที่นำไปสู่การยุติการเผชิญหน้า และทำให้ประเทศไทยรอดพ้นจากวิกฤติอย่างไม่น่าเชี่อ

"ฉะนั้นก็ขอให้โดยเฉพาะสองท่าน คือ พลเอกสุจินดา และพลตรีจำลองช่วยกันคิด คือ หันหน้าเข้าหากัน, ไม่ใช่เผชิญหน้ากัน เพราะว่าเป็นประเทศของเรา ไม่ใช่ประเทศของหนึ่งคนสองคน เป็นประเทศของทุกคน เข้าหากันไม่เผชิญหน้ากันแก้ไขปัญหา เพราะปัญหามีอยู่ที่เวลาเกิดจะใช้คำว่าบ้าเลือด เวลาคนมีการปฏิบัติรุนแรงมันลืมตัว ลงท้ายเขาไม่รู้ว่าตีกันเพราะอะไร แล้วก็จะแก้ปัญหาอะไร เพียงแต่ว่าจะต้องเอาชนะ แล้วก็ใครจะชนะ ไม่มีทาง อันตรายทั้งนั้น มีแต่แพ้ คือต่างคนต่างแพ้ ผู้ที่เผชิญหน้าก็แพ้ แล้วที่แพ้ที่สุดก็คือประเทศชาติ ประชาชนจะเป็นประชาชนทั้งประเทศ ไม่ใช่ประชาชน เฉพาะในกรุงเทพมหานคร. ถ้าสมมติว่า เฉพาะในกรุงเทพมหานครเสียหายไป ประเทศก็เสียหายไปทั้งหมด แล้วก็จะมีประโยชน์อะไรที่จะทะนงตัวว่าชนะ เวลาอยู่บนกองซากปรักหักพัง"

สิ่งที่เกิดขึ้นในคืนนั้นทำให้สื่อมวลชนที่เฝ้าติดตามสถานการณ์รู้ทันทีว่า พระบารมีของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้ช่วยให้ประเทศไทยรอดพ้นภัยอีกครั้ง

ด้วยพระบารมีของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ประเทศไทยกลับสู่ความสงบอีกครั้ง การเผชิญหน้าและความวุ่นวายหายไปจากท้องถนนแทบจะทันที และไม่กี่วันหลังจากนั้น พล.อ. สุจินดา ประกาศลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรี และความหวังของคนไทยที่จะเห็นอนาคตทางการเมืองที่สดใสกว่าก็กลับมาอีกครั้ง

"วันมหาวิปโยค"ในค่ำคืนที่มืดมิดที่สุด ในค่ำคืนที่ทุกคนสิ้นหวัง พระบารมีของพระบาทสเด็จพระเจ้าอยู่หัวทำให้เหตุการณ์"พฤษภาทมิฬ" จบลงได้ราวปฏิหาริย์ ย้อนหลังไปก่อนหน้านั้น 19 ปี ในวันที่ 14 ตุลาคม 2516 พระบารมีของพระองค์อีกเช่นกันที่ได้ช่วยให้ประเทศไทยรอดพ้นจากวิฤติการเมืองที่ทำให้วันนั้นถูกจารึกในประวัติศาสตร์ว่าเป็น "วันมหาวิปโยค"

14 ตุลาคม 2516 คือวันนี้ที่นักศึกษาและประชาชนต้องพบความสูญเสียครั้งใหญ่ในการต่อสู้เพื่อประชาธิปไตย และเป็นวันที่คนไทยได้เข้าใจความหมายของพระบารมีของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอย่างแท้จริงเป็นครั้งแรก

เป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ไทยที่ประชาชนลุกฮือขึ้นมาเรียกร้องประชาธิปไตย และเป็นครั้งแรกที่นักศึกษาสวมบทบาทเป็นแกนนำในการต่อสู้ทางการเมืองถึงแม้มันจะจบลงด้วยชัยชนะของประชาชนในที่สุด แต่ก็เป็นชัยชนะที่ต้องแลกด้วยชีวิตและเลือดเนื้อ และถ้าไม่ใช่เพราะพระบารมีของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เหตุการณ์ 14 ตุลาคมคงจะจบลงด้วยความสูญเสียที่ใหญ่กว่าที่เกิดขึ้นอย่างแน่นอน

สิ่งที่นักศึกษาและประชาชนที่ออกมาชุมนุมต้องการคือรัฐธรรมนูญที่จะนำประเทศไทยไปสู่ประชาธิปไตย แต่รัฐบาลเผด็จการของจอมพลถนอม กิตติขจรตอบสนองด้วยการจับกุมแกนนำนักศึกษา 13 คน ท่าทีแข็งกร้าวของรัฐบาลสร้างความไม่พอใจให้กับประชาชนเป็นอย่างมาก วันที่ 13 ตุลาคม การชุมนุมได้ขยายตัวจนกลายเป็นการเดินขบวนบนถนนราชดำเนินเพื่อเรียกร้องประชาธิปไตยครั้งใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์ประเทศไทย

เช้าวันที่ 14 ตุลาคม สถานการณ์ดูเหมือนจะเริ่มคลี่คลายหลังจากรัฐบาลของจอมพลถนอมยอมที่จะให้มีการร่างรัฐธรรมนูญภายให้เสร็จในเวลาหนึ่งปี และแกนนำนักศึกษาบางส่วนได้เข้าเฝ้าพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว แต่แล้วสิ่งที่ไม่คาดฝันก็เกิดขึ้น และเป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้การชุมนุมเรียกร้องเพื่อประชาธิปไตยที่ดำเนินอย่างสันติมาตลอดจบลงด้วยความรุนแรง

จนถึงทุกวันนี้ยังเป็นข้อถกเถียงว่าใครอยู่เบื้องหลังหรือใครเป็นผู้จุดชนวนความรุนแรงในเช้าวันนั้น ในเมื่อแกนนำนักศึกษาและรัฐบาลถนอมได้บรรลุข้อตกลงร่วมกัน และผู้ชุมนุมก็พร้อมจะสลายตัว แต่ไม่ว่ามันจะเป็นเหตุบังเอิญจากความสับสน หรือความจงใจ หรือเป็นแผนสร้างสถานการณ์ของใคร ผลลัพธ์ก็คือความสูญเสียครั้งใหญ่ที่สุดที่ทำให้ 14 ตุลาคมวันนั้นถูกบันทึกให้เป็น "วันมหาวิปโยค"

พื้นที่หน้าพระตำหนักจิตรลดารโหฐาน ควรจะเป็นสถานที่ที่ปลอดภัยที่สุด แต่เช้าวันนั้นมันได้กลายเป็นฉากของความรุนแรงอย่างที่คนไทยไม่เคยคาดคิดมาก่อนว่าจะเกิดขึ้น

ในคืนเดียวกันนั้น พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีกระแสพระราชดำรัสพระราชทานแก่ปวงชนชาวไทยทั้งประเทศ ความว่า

"วันนี้เป็นวันมหาวิปโยคที่น่าเศร้าสลดอย่างยิ่งในประวัติศาสตร์ชาติไทย ตลอดระยะเวลา 6 - 7 วันที่ผ่านมา ได้มีการเรียกร้องและการเจรจากัน จนกระทั่งนักศึกษาและรัฐบาลทำข้อตกลงกันได้ แต่แล้วการขว้างระเบิดขวด และยิงแก๊สน้ำตาทำให้เกิดการปะทะกัน และมีคนได้รับบาดเจ็บหลายคน ความรุนแรงได้ทวีขึ้นทั่วพระนครถึงขั้นจลาจล และยังไม่สิ้นสุด มีคนไทยด้วยกันเสียชีวิตนับร้อย ขอให้ทุกฝ่ายทุกคนจงระงับเหตุแห่งความรุนแรงด้วยการตั้งสติยับยั้งเพื่อให้ชาติบ้านเมืองคืนอยู่ในสภาพปกติ

อนึ่ง เพื่อขจัดเหตุร้ายนั้น จอมพลถนอม กิตติขจร ได้ขอลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรีเมื่อค่ำวันนี้ ข้าพเจ้าจึงแต่งตั้งให้นายสัญญา ธรรมศักดิ์ เป็นนายกรัฐมนตรี ขอให้ทุกคนทุกฝ่ายร่วมกันสนับสนุนเพื่อให้คณะรัฐบาลใหม่สามารถบริหารงานแผ่นดินได้โดยมีประสิทธิภาพเต็มเปี่ยมและแก้ไขสถานการณ์ให้คืนอยู่ในสภาพเรียบร้อยได้โดยเร็ว ยังความสงบสุขความเจริญรุ่งเรืองให้บังเกิดแก่ประเทศและประชาชนชาวไทยโดยทั่วกัน"

ด้วยพระบารมีของพระองค์ การเผชิญหน้าและความรุนแรงที่ กำลังลุกลามหยุดลงแทบจะทันที และความสงบก็กลับสู่ประเทศไทยในเวลาชั่วข้ามคืน

ถึงแม้พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวจะทรงวางพระองค์เหนือการเมือง แต่ประวัติศาสตร์บอกเราว่าพระองค์ท่านทรงมีความห่วงพระทัยต่อสถานการณ์บ้านเมืองในทุกสถานการณ์ และในทุกภาวะวิกฤติเมื่อสังคมไทยมองไม่เห็นทางออกพระองค์ท่านทรงเป็นความหวังเดียวที่เหลืออยู่ของคนไทย และ 14 ตุลาคม 2516 เป็นอีกหนึ่งวันที่พระบารมีของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงช่วยให้คนไทยรอดพ้นจากวันที่วิปโยคที่สุด