เมื่ออนาคตใหม่ "กู้ร้อยล้าน" สร้างอนาคตการเมือง

คุณธนาธร พูดเรื่องนี้ระหว่างขึ้นเวทีบรรยายที่สมาคมผู้สื่อข่าวต่างประเทศประจำประทศไทย หรือ FCCT เมื่อวันที่ 15 พฤษภาคมที่ผ่านมา นอกจากแฉว่ามีสมาชิกอาวุโสของพรรคพลังประชารัฐยื่นข้อเสนอให้คุณแม่ของคุณธนาธร ยก ส.ส.ให้ 20 คน แลกกับการล้างคดีทั้งหมดของแกนนำพรรค จนเป็นข่าวครึกโครมไปแล้ว อีกเรื่องหนึ่งที่คุณธนาธรพูดในคราวเดียวกัน ก็คือการให้เงินพรรคอนาคตใหม่ยืมราวๆ 110 ล้านบาท ซึ่งต่อมาโฆษกพรรค "คุณช่อ" พรรณิการ์ วานิช ออกมาขยายความว่า มีการทำสัญญากู้ยืมและคิดดอกเบี้ยอย่างชัดเจน โปร่งใส เราลองไปฟังเสียงคุณธนาธรที่พูดเรื่องนี้กันอีกครั้ง

จากประเด็นนี้ทำให้ เลขาธิการสมาคมองค์การพิทักษ์รัฐธรรมนูญไทย คุณศรีสุวรรณ จรรยา เตรียมยื่นคำร้องให้ กกต.ไต่สวนในวันพรุ่งนี้ เพราะเห็นว่าน่าจะเข้าข่ายกระทำการขัดต่อพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ มาตรา 66 และมาตรา 62 ซึ่งมีโทษทั้งปรับ จำคุก และตัดสิทธิ์ทางการเมือง

เรามาขยายความข้อมูลของนายศรีสุวรรณกันแบบชัดๆ กฎหมายพรรคการเมือง มาตรา 62 เขียนเอาไว้ว่า รายได้ของพรรคการเมืองมาจาก 7 ช่องทาง คือ


1. เงินทุนประเดิม



2. เงินค่าธรรมเนียมและค่าบำรุงพรรคการเมือง



3. เงินที่ได้จากการจำหน่ายสินค้าหรือบริการ



4. เงิน ทรัพย์สิน และประโยชน์อื่นใดที่ได้จากการจัดกิจกรรมระดมทุน (งานระดมทุนที่พรรคการเมืองนิยมทำ คุณผู้ชมคงยังจำได้ ก็คือการเลี้ยงโต๊ะจีนและรับบริจาค เหมือนกับที่พรรคพลังประชารัฐ และพรรครวมพลังประชาชาติไทยเคยทำ)

5. เงิน ทรัพย์สิน และประโยชน์อื่นใดที่ได้จากการรับบริจาค



6. เงินอุดหนุนจากกองทุนพื่อการพัฒนาพรรคการเมือง



7. ดอกผลและรายได้ที่เกิดจากเงิน ทรัพย์สิน หรือประโยชน์อื่นใด


นี่คือช่องทางการหารายได้ 7 ช่องทางของพรรคการเมือง จะเห็นได้ว่าไม่มีกฎหมายข้อไหนที่บอกให้พรรคการเมืองไปกู้เงินมาประกอบกิจกรรมได้


(ประเด็นนี้มีการชี้แจงซึ่งบางคนมองว่า "เลี่ยงบาลี" อยู่เหมือนกัน โดยบอกว่า "เงินกู้" ไม่ใช่รายได้ แต่เป็น "รายจ่าย" เพราะต้องเสียดอกเบี้ย ฉะนั้นการกู้เงินจึงไม่เข้าข่ายผิดกฎหมายมาตรานี้)

สำหรับกฎหมายพรรคการเมืองมาตรา 66 ตามที่คุณศรีสุวรรณบอก เป็นเงื่อนไขการบริจาคเงิน ทรัพย์สิน หรือประโยชน์อื่นใดแก่พรรคการเมือง ถ้าผู้บริจาคเป็น "บุคคลธรรมดา" ก็คือคนทั่วไปอย่างพวกเรา อย่างคุณผู้ชม ก็สามารถบริจาคหรือให้ประโยชน์อื่นใดแก่พรรคการเมืองได้ไม่เกิน 10 ล้านบาทต่อพรรคต่อปี ถ้าเป็นนิติบุคคลต้องไม่เกินปีละ 5 ล้าน และต้องแจ้งให้ที่ประชุมใหญ่ผู้ถือหุ้นของนิติบุคคลนั้นทราบด้วย

คุณศรีสุวรรณ มองว่า การที่คุณธนาธรให้พรรคกู้เงิน 110 ล้าน เท่ากับเป็นการ "ให้ประโยชน์อื่นใดแก่พรรค" ซึ่งมีมูลค่าเกิน 10 ล้านบาทตามที่กฎหมายกำหนด ฉะนั้นจึงต้องมีโทษตามมา เริ่มจากฝั่งผู้ให้ก่อน (กรณีนี้คือผู้ให้กู้) ถ้าผิดจริง คุณธนาธรต้องโดนโทษจำคุกไม่เกิน 5 ปี ปี ปรับไม่เกิน 1 แสนบาท และจะถูกศาลสั่งเพิกถอนสิทธิ์เลือกตั้งอี่ก 5 ปี ส่วนพรรคอนาคตใหม่ในฐานะ "ผู้รับ" ก็มีโทษปรับไม่เกิน 1 ล้านบาท และถูกศาลสั่งเพิกถอนสิทธิ์เลือกตั้งของหัวหน้าพรรคและกรรมการบริหารพรรค รวมถึงริบเงินส่วนเกินเข้ากองทุนพัฒนาพรรคการเมืองด้วย (หมายถึงส่วนเกิน 5 ล้าน กรณีนี้ก็คือ 100 ล้าน)

"เงินกู้" ไม่ใช่ "รายได้" อนาคตใหม่ยันไม่ผิด!

ด้านโฆษกพรรคอนาคตใหม่ "คุณช่อ" พรรณิการ์ วานิช ให้สัมภาษณ์รายการโทรทัศน์รายการหนึ่งช่วงเช้าที่ผ่านมาว่า ตัวเงินที่กู้มาถือว่าเป็น "รายจ่าย" ไม่ใช่ "รายได้" ฉะนั้น "เงินกู้" จึงไม่ใช่กรณีที่จะถูกจำกัดตามกฎหมายพรรคการเมือง มาตรา 62 (ที่ระบุว่ารายได้ของพรรคการเมืองมาจาก 7 ช่องทาง แต่พรรคอนาคตใหม่มองว่าเงินกู้ไม่ใช่รายได้) ซึ่งเรื่องนี้เลขาธิการพรรคพรรคอนาคตใหม่ อาจารย์ปิยบุตร แสงกนกกุล ก็ยืนยันว่าสามารถทำได้ และการกู้เงินก็เป็นมติของกรรมการบริหารพรรค ซึ่งมีความเห็นตรงกัน

สำหรับยอดกู้ที่แกนนำพรรคพูดไม่ตรงกัน เช่น 250 ล้านบ้าง 110 ล้านบาท คุณช่อ บอกว่า ตัวเลข 250 ล้าน เป็นตัวเลขวงเงินที่คาดการณ์ว่าจะใช้ คล้ายๆ วงเงินเครดิต แต่เมื่อถึงเวลาใช้จริง จบที่ 110 ล้าน

ฟันธงชัดๆ อนค.กู้ร้อยล้านขัดกฎหมาย

คำถามจากความไม่ชัดเจน และต้องร่วมกันหาคำตอบที่เป็นบรรทัดฐานเดียวกัน มีอย่างน้อย 3 ประเด็น ซึ่ง "เนชั่นทีวี" ได้สอบถามจากนักกฎหมาย ซึ่งเคยทำงานในฝ่ายสืบสวน ไต่สวน และวินิจฉัยของ กกต. "อาจารย์ คมสัน โพธิ์คง" ท่านสรุปไว้แบบนี้

1. พรรคการเมืองกู้เงินได้หรือไม่ เพราะมีการอ้างว่าพรรคการเมืองมีสถานะเป็น "นิติบุคคล" สามารถกู้เงินหรือทำทำนิติกรรมต่างๆ ได้ และเงินที่ได้มาก็ไม่ถือเป็นรายรับ

ประเด็นนี้ อาจารย์คมสัน บอกว่า การกู้เงินถือเป็นรายรับ โดยก่อนที่จะจ่ายดอกเบี้ย หรือใช้หนี้ เงินที่มาจากการกู้ก็ต้องเข้าเป็นรายได้ของพรรคก่อน แต่เมื่อไปย้อนดูกฎหมายพรรคการเมือง มาตรา 62 กลับระบุที่มาของรายได้ไว้เพียง 7 ข้อ 7 ช่องทาง กฎหมายไม่ได้บัญญัติไว้เรื่่องการกู้ ฉะนั้นพรรคการเมืองจึงไม่สามารถกระทำได้

2. การกู้เงินจากหัวหน้าพรรค เพื่อใช้ในการสู้ศึกเลือกตั้ง เข้าข่าย "ให้ประโยชน์อื่นใด" ตามกฎหมายพรรคการเมืองหรือไม่

ประเด็นนี้ อาจารย์คมสัน ย้ำว่าไม่เข้าข่าย "ประโยชน์อื่นใด" เพราะไม่ใช่เงินที่ได้จากการบริจาคหรือระดมทุน ฉะนั้นการได้มาซึ่งเงินกู้จึงผิดกฎหมายอยู่ในตัว การอ้างว่าทำไปเพราะทีมกฎหมายแนะนำ ต้องบอกว่าเป็นคำแนะนำที่สร้างความเสี่ยงให้กับพรรค

3. การที่หัวหน้าพรรคให้กู้เงิน เข้าข่ายครอบงำพรรคหรือไม่ ในฐานะเป็นเจ้าหนี้ของพรรค

ประเด็นนี้ อาจารย์คมสัน บอกว่า หัวหน้าและกรรมการบริหารพรรคก็มีบทบาทครอบงำหรือชี้นำพรรคอยู่แล้ว จึงไม่ผิด แต่กรรมการบริหารกับหัวหน้าพรรคกลับไปรับรองการกระทำที่ผิดกฎหมาย แบบนี้อาจเข้าข่ายถูกยุบพรรคได้

จากคำตอบของนักกฎหมาย ทำให้น่าคิดว่าประเด็นนี้กำลังจะเป็นอีกหนึ่งขวากหนามบนถนนสายการเมืองของพรรคอนาคตใหม่

คดีที่จ่ออยู่ของคุณธนาธร และแกนนำอนาคตใหม่มีหลายคดี นอกจากกรณีใหม่ล่าสุด เงินกู้ 110 ล้านที่ให้พรรคกู้แล้ว ยังมีคดีเก่า คือคดีถือหุ้นกิจการสื่อ "บริษัท วี-ลัค มีเดีย" กกต.ร้องศาลรัฐธรรมนูญให้วินิจฉัยสมาชิกภาพการเป็น ส.ส. ของคุณธนาธร ศาลนัดวันที่ 23 พฤษภาคม คือวันพฤหัสฯนี้ ว่าจะรับคำร้องไว้พิจารณาหรือไม่ ถ้ารับก็มีโอกาสโดนคำสั่งหยุดปฏิบัติหน้าที่ เข้าสภาไม่ได้ นอกจากนั้นยังมีคดีหมิ่้น คสช. เข้าข่ายผิด พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ ของแกนนำอนาคตใหม่ คดีอยู่ในชั้นอัยการ และคดีหมิ่นศาล กรณีวิจารณ์คำพิพากษายุบพรรคไทยรักษาชาติ ของอาจารย์ปิยบุตร แสงกนกกุล เลขาธิการพรรคด้วย