สืบสานประเพณีโบราณ...ทำขวัญแม่โพสพ แสดงความกตัญญูต่อข้าว

วันที่ 21 มิถุนายน ที่สหกรณ์การเกษตรเมืองตรอน จำกัด นายพิพัฒน์ เอกภาพันธ์ ผู้ว่าราชการจังหวัดอุตรดิตถ์ เป็นประธานเปิดงานวันรณรงค์ถ่ายทอดเทคโนโลยีการผลิตข้าวนาแปลงใหญ่ ปี 2560 ที่ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวแพร่ จัดขึ้น ก่อนที่เกษตรกรร่วมโครงการนาแปลงใหญ่จังหวัดอุตรดิตถ์ เริ่มฤดูทำนาปี เพื่อความเป็นสิริมงคลเป็นการแสดงความกตัญญูต่อข้าว ซึ่งเป็นพืชที่เลี้ยงชีวิตคนไทย โดยผู้ว่าฯอุตรดิตถ์ นำตัวแทนเกษตรกรประกอบพิธีบูชาพระแม่โพสพ เทพธิดาแห่งข้าว ตามประเพณีโบราณ พร้อมถวายเครื่องเซ่นไหว้ หน้ารูปปั้นพระแม่โพสพจำลอง ที่กรมการข้าวได้รับพระราชทานจากในหลวง รัชกาลที่ 9

จากนั้นนำ ตาเหลว หรือเครื่องจักรสานทำจากไม้ไผ่เป็นแฉก ภาคกลางเรียก เฉลว ตามความเชื่อเป็นสิ่งมงคล สัญลักษณ์ศักดิ์สิทธิ์ที่ปกป้องสิ่งชั่วร้าย ศัตรูพืช เฉลวถือเป็นภูมิปัญญาชาวบ้านอย่างหนึ่งในการสู่ขวัญข้าว เฉลวถูกนำมาใช้เพื่อป้องกันมีให้ผีร้ายเข้ามาทำลายพระแม่โพสพ ปักลงกระถางเพาะต้นกล้า ที่จะทำลงไปดำในแปลงนาของเกษตรกร

นายขจร โนวัฒน์ ผอ.ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวแพร่ กล่าวว่า ในช่วงฤดูนาปี เกษตรกรจังหวัดอุตรดิตถ์ สมัครใจร่วมโครงการนาแปลงใหญ่เพิ่มมากขึ้นกว่าเท่าตัวจากปีที่ผ่านมา โดยปี 2560 จำนวน 45 แปลง รวม 101,845 ไร่ ดังนั้นทางศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวแพร่ร่วมกับสหกรณ์การเกษตรจำกัด จัดโครงการถ่ายทอดเทคโนโลยีการผลิตข้าวนาแปลงใหญ่ เพื่อแนะนำ เป็นที่ปรึกษา พร้อมจัดแปลงสาธิต เช่นที่ อ.ตรอน จ.อุตรดิตถ์ เกษตรกรร่วมโครงการนาแปลงใหญ่ 206 ราย กว่า 3000 ไร่ สหกรณ์การเกษตรเมืองตรอน จำกัด จัดแปลงนาสาธิต ศูนย์เรียนรู้การผลิตข้าวคุณภาพ ลดต้นทุนการผลิต 50 ไร่

นอกจากนี้ยังบริการให้ยืมเครื่องยนต์ เทคโนโลยีในการผลิตข้าว เช่น เครื่องดำนา เครื่องดูดข้าว เครื่องเกี่ยวข้าว และรับซื้อในรูปแบบของสหกรณ์ ทำให้ชาวนาลดต้นทุนและมีกำลังใจในการผลิตข้าวคุณภาพ ที่สำคัญต้องเรียนรู้การผลิตเมล็ดพันธุ์ด้วยตนเอง และเพื่อความเป็นสิริมงคล ก่อนลงมือดำนาฤดูนาปี ของเกษตรกรนาแปลงใหญ่ จึงประกอบพิธีทำขวัญข้าว หรือพิธีทำขวัญแม่โพสพ ความเชื่อว่าข้าวเป็นของศักดิ์สิทธิ์ มีแม่โพสพสถิตอยู่ และเชื่อว่าหากแม่โพสพได้รับเครื่องสังเวยแล้วผลผลิตจะอุดมสมบูรณ์