
ดร.ขวัญชีวัน บัวแดง อาจารย์คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ (มช.) เปิดเผยว่า ได้ศึกษาการปรับตัวทางสังคมและวัฒนธรรมของทายาทรุ่นที่ 2 ของแรงงานย้ายถิ่นในประเทศไทย" ที่เข้ามาทำงานในไทยตั้งแต่ปี2523 รวมทั้งผู้ที่เกิดในประเทศไทยหรือย้ายมาตั้งแต่อายุไม่ถึง 15 ปีในเชียงใหม่ เชียงราย แม่ฮ่องสอน ตากสมุทรสาคร และระนอง
ซึ่งผลการศึกษาพบว่า มีทายาทรุ่นที่ 2 ของแรงงานพม่า ลาว กัม พูชา รวมทั้งชนกลุ่มน้อยซึ่งไร้สัญชาติจำนวน 143,309 คนโดยเด็กเหล่านี้ยังเข้าไม่ถึงการศึกษาทั้งโรงเรียนรัฐหรือเอกชนเพราะโรงเรียนไทยไม่ได้ระบบรองรับลูกของแรงงานข้ามชาติ โดยไม่มีการปรับหลักสูตรที่หลากหลายทางศาสนาและชาติพันธุ์รวมทั้งข้อจำกัดในการออกวุฒิการศึกษาของโรงเรียนให้แก่เด็กต่างชาติ ทำให้มีปัญหาในการเรียนต่อและสมัครงาน
ส่วนปัญหาด้านอาชีพพบว่า มีข้อจำกัดจากกฎหมายไทยที่กำหนดให้แรงงานข้ามชาติทำงานได้เพียง 2 ประเภทคือ งานกรรมกรและรับใช้ในบ้าน แต่พบว่ามีทายาทของแรงงานข้ามชาติมีวุฒิการศึกษาถึงอุดมศึกษามากขึ้นเรื่อยๆ สามารถทำงานในระดับฝีมือหรือใช้สมองได้
ดร.ขวัญชีวัน บอกอีกว่าเพื่อแก้ปัญหาอยากให้วางยุทธศาสตร์ในการจัดการศึกษาให้มีรูปแบบที่เหมาะสม การจ้างงานและใช้ศักยภาพของทายาทแรงงานข้ามชาติและชนกลุ่มน้อยซึ่งไร้สัญชาติแก้ไขปัญหาสังคมและการอยู่ร่วมกันของชุมชนไทยและแรงงานข้ามชาติที่มีเพิ่มมากขึ้น