งานปักผ้า-เครื่องเคลือบดินเผา ของเก่า ของดี หูหนาน

เรื่องราวที่ "นักข่าวจอมจุ้น" จะมาเม้าท์ต่อให้คุณผู้อ่านฟังในตอนนี้ ไปจุ้นจุกจิก ไกลถึงมณฑลหูหนาน ที่ประเทศจีนกันเลยค่ะ จะพาคุณผู้อ่านไปชมความสวยงามอลังการ ของงานฝีมือที่เขาสืบทอดกันมาอย่างยาวนาน

เริ่มต้นกันที่ งานปักผ้าเลยค่ะ ก้าวแรกที่เดินเข้าไปที่สถาบันการวิจัยศิลปะการปักผ้าของมณฑลหูหนาน (HUNAN EMBROIDERY RESEARCH INSTITUTE) นึกว่าอยู่ใน Art Gallery อะไรจะสวยปานนั้น ที่นี่เป็นสถาบันชั้นนำด้านการผลิต ค้นคว้า วิจัย และจัดจำหน่าย ผลงานศิลปะการปักผ้าแบบเซียง (Xiang) เป็นงานฝีมือดั้งเดิมที่มีชื่อเสียงของมณฑลหูหนาน ที่แสดงถึงลักษณะเฉพาะของวัฒนธรรมเซียงชู (Xiang Chu) ความพิเศษคือเป็นงานฝีมือที่ใช้เทคนิคชั้นเลิศ ศิลปะการปักผ้าแบบเซียงนี้ ยังเป็น 1 ใน 4 ศิลปะการปักผ้าที่มีชื่อเสียงที่สุดของจีนอีกด้วยค่ะ

สถาบันการวิจัยศิลปะการปักผ้าของมณฑลหูหนาน (HUNAN EMBROIDERY RESEARCH INSTITUTE

เทคนิคการปักผ้าที่มีชื่อเสียงของที่นี่ คือการปักผ้าลายขนสัตว์ที่มีความละเอียด เสมือนขนสัตว์จริงๆ อย่างงานปักภาพเสือ หมีแพนด้า และลิง ที่เส้นขนของสัตว์ปักออกมาได้อย่างพลิ้วไหว ดูฟูฟ่องสวยงามจนเราไม่อยากจะเชื่อว่านี่คือเส้นด้ายที่ถูกปักลงไปในผ้า และอีกเทคนิคหนึ่งโด่งดังไม้แพ้กัน คือการปักผ้าสองฝั่งที่ลวดลายแตกต่างกัน อย่างภาพกิ่งไม้ดอกไม้และนกนี้ ที่แม้ผ้าจะบางมาก แต่ช่างฝีมือก็สามารถปักให้ 2 ฝั่งมีภาพที่ต่างกันได้ ตอนที่ได้เห็นงานฝีมือเหล่านี้ ร้อง "ว้าว .. ว้าว .. ว้าววว..." ไม่หยุดเลยค่ะ

เทคนิคการปักผ้าลายขนสัตว์ เสมือนจนสัตว์จริงๆ

เทคนิคการปักผ้า 2 ฝั่ง ที่ลวดลายต่างกัน


ถ้าใครมาที่นี่นอกจากจะได้ชื่นชมชิ้นงานการปักผ้าแล้ว เรายังได้เห็นการทำงานของช่างมือที่บรรจงไล่เรียงเส้นด้ายหลากสีลงบนงานปักผ้า เพื่อให้ผลงานที่ออกมาสวยสมจริงมากที่สุด งานแบบนี้ต้องอาศัยทั้งสมาธิ ประสบการณ์และความชำนวญที่สั่งสม เพื่อให้ได้ชิ้นงานแต่ละชิ้นออกมา ผลงานแต่ละชิ้นนั้นใช้เวลาหลักเดือน ถึงปี ขึ้นอยู่กับขนาดของชิ้นงาน งานที่ต้องอาศัยเวลาและประสบการณ์ ทำให้ชิ้นงานเหล่านี้มีราคาสูง ลูกค้าส่วนใหญ่ที่ซื้อชิ้นงานปักผ้าเป็นชาวจีน ที่แม้จะมีราคาที่สูงแต่เป็นความเชื่อของคนที่ค่ะ ว่าคุ้มค่ากับเงินที่จ่ายไป แล้วยังเป็นสิ่งดีดีที่ได้คอบครองพวกเขาเชื่อว่าคุ้มค่า เป็นทั้งเรื่องดีๆที่ได้ครอบครอง และเป็นของขวัญอันทรงคุณค่า

ช่างฝีมือบรรจงร้อยเรียงเส้นด้ายปักลงบนผืนผ้า


มณฑลหูหนานไม่ได้มีชื่อเสียงแต่เพียงงานปักผ้าเท่านั้น งานเครื่องเคลือบดินเผาก็โด่งดังเช่นกัน เราไปกันที่หมู่บ้าน Caitaoyuan ซึ่งเป็นที่ตั้งของแหล่งผลิตเครือ่งเคลือบดินเผาชื่อดัง "ฉางชา ตงกวน" ที่ผลิตเครื่องเคลือบมาตั้งแต่สมัยรางวงศ์ถัง ทั้งยังมีการค้นพบเครื่องเคลือบดินเผาที่ผลิตจากฉางชา ในซากเรือที่ล่มในยุคเส้นทางสายไหมเก่า ที่อินโดนีเซียอีกด้วย นี่เป็นเรื่องราวที่แสดงให้เห็นประวัติศาสตร์อันยาวนานของงานเครือ่งเคลือบดินเผาที่นี่ ทั้งในอดีตผลงานของที่นี่ยังส่งออกไปทั่วเอเชีย และกว่า 20 ประเทศในแอฟริกา ดินในพื้นที่นี้ ทำให้เครื่องเคลือบดินเผาที่นี่มีความพิเศษ เพราะดินมีความยืดหยุ่นและคุณภาพสูงกว่าที่อื่น ทำให้ผลงานที่ออกมาแตกต่าง

เครื่องเคลือบดินเผาฉางชา ที่อยู่ระหว่างกระบวนการผลิต


ถาน อี เชา ช่างปั้น วัย 72 ปี ค่อยๆบรรจง เก็บรายละเอียดผลงาน รูปปั้น เหลย เฟิง ที่ได้รับยกย่องจากพรรคคอมมิวนิสต์จีนให้เป็น "พลเมืองตัวอย่าง" เขาเล่าว่าการแกะสลักรูปเหลย ฟง ใช้เวลาทั้งออกแบบและปั้นกว่า 1 ปี ความยากไม่ใช่เรื่องของลักษณะภายนอก แต่อยู่ที่จะปั้นอย่างไรให้แสดงจิตวิญญาณของเหลย เฟิง ออกมาให้ได้มากที่สุด ด้วยประสบการณ์กว่า 50 ปี เขายังบอกว่า สิ่งที่โด่ดเด่นของงานเครื่องเคลือบดินเผาของฉางฉา คือ ที่นี่เป็นที่บุกเบิกการวาดลายบนเครื่องเคลือบดินเผา และการเคลือบเครื่องปั้นดินเผาด้วยทองแดง

ช่างปั้นค่อยๆเก็บรายละเอียดรูปปั้น เหลย เฟิง


แหล่งเครื่องปั้นดินเผา "ฉางชา ตงกวน" ยังเป็นศูนย์อนุรักษ์ เทคนิคการทำเครื่องปั้นดินเผา ที่เราจะได้เห็นเตาเผาแบบโบราณ กระบวนการทำเครื่องเคลือบดินเผา ต้องใช้เวลาเผาถึง 7 วัน โดยใช้อุณหภูมิที่แตกต่างไปกันตามขั้นตอน เช่นขั้นตอนการเผาที่อุณหภูมิ 1,100 องศาเซลเซีย ขั้นตอนการเคลือบใช้ 1,300 องศา ทั้งยังมีการจัดแสดงเครื่องเคลือบดินเผาหลากหลายรูปแบบให้ชมอีกด้วย แต่ละชิ้นงานนั้นสวยๆมากๆเลยค่ะ

เตาเผาโบราณ

งานเครื่องเคลือบดินเผาฉางชา

ออกมาจาก แหล่งเครื่องปั้นดินเผา "ฉางชา ตงกวน" ไม่ไกล เราจะพบกับถนนคนเดินตงกวน ที่ปัจจุบันเป็นแหล่งท่องเที่ยว ที่ได้เห็นวิถีชีวิตของคนในพื้นที่ และยังมีร้านค้าจำนวนมากที่ขายและจัดแสดงเครื่องเคลือบดินเผา

ถนนคนเดินตงกวน

สินค้าที่ชาวบ้านมาวางขาย


งานผ้าปักและเครือ่งเคลือบดินเผา ของมณฑลหูหนาน เป็นงานฝีมือ ที่มีเรื่องราวยาวนานและโด่ดเด่นทั้งในประเทศและระดับนานาชาติ ทั้งยังเป็นภูมิปัญญาที่ทางการหูหนานต้องการเผยแพร่ออกไปให้เป็นที่รู้จักมากยิ่งขึ้น

เรื่องราวที่หูหนานยังไม่หมดแต่เพียงเท่านี้นะคะ ในตอนหน้า นักข่าวจอมจุ้นจะพาไปสถานที่ท่องเที่ยวในมณฑลหูหนาน ที่จะต้องร้อง ว้าววววว ไปตามๆกัน ติดตามได้ตอนหน้าค่ะ

ธรรญฐ์ฌนก ศรีธเนศชัย
นักข่าวจอมจุ้น
Twitter: @ThanchyS