นักจิตวิทยาต่างมีทฤษฎีที่จะวิเคราะห์พฤติกรรมของมนุษย์ซึ่งแตกต่างกันไป โดยหนึ่งในทฤษฎีที่เป็นที่ยอมรับและมักถูกหยิบยกมาอ้างอิงมากที่สุดคือ ทฤษฎีของ Carl Gustav Jung ที่แบ่งบุคลิกภาพของกลุ่มคนออกเป็น "Introvert" และ "Extrovert" ก่อนจะถูกทฤษฎีของ Isabel Briggs Myers และ Katharine C. Briggs ต่อยอดแนวความคิดและแบ่งคนออกเป็น 16 ประเภท ผ่านการทำแบบทดสอบที่รู้จักกันกว้างขวางอย่าง MBTI หรือแบบทดสอบ Myers-Briggs
เมื่อคำตอบที่ใช่ อาจไม่มี!!
Introvert มีบุคลิกอย่างไร?
ผู้ที่มีบุคลิกภาพแบบ “Introvert” ถูกนิยามว่า "บุคลิกภาพแบบเก็บตัว"
Extrovert มีบุคลิกอย่างไร?
บุคลิกภาพแบบ “Extrovert” เป็น "บุคลิกภาพแบบแสดงตัว"
แม้ทั้งสองบุคลิกอาจดูต่างขั้ว แต่ทั้งบุคลิกภาพแบบ "Introvert" และ "Extrovert" ก็ไม่ใช่โรค และไม่ใช่ภาวะผิดปกติที่จำเป็นต้องได้รับการรักษาทางการแพทย์ โดยมี 2 ปัจจัยเป็นสาเหตุหลัก คือ
ปัจจัยทางพันธุกรรม หรือลักษณะที่ถ่ายทอดทางกรรมพันธ์ุระดับยีนจากพ่อและแม่สู่ลูก โดยหากพ่อแม่มีบุคลิกภาพแบบ Introvert ลูกก็มีแนวโน้มสูงที่จะมีบุคลิกภาพแบบ Introvert นอกจากนี้ การหลั่งของสารสื่อประสาทบางชนิด เช่น โดพามีน ที่พบการหลั่งของสารในปริมาณที่สูงในผู้ที่มีบุคลิกภาพแบบ Extrovert ทำให้รู้สึกกระตือรือร้น มีชีวิตชีวา และรู้สึกมีพลังงานกับการได้เข้าสังคม
ปัจจัยทางสิ่งแวดล้อม ในผู้ที่มีบุคลิกภาพแบบ Introvert อาจมีการซึมซับพฤติกรรมของพ่อแม่ หรือผู้เลี้ยงดูที่มีวิถีการดำเนินชีวิตที่เรียบง่าย มีวิธีการสื่อสารทางสังคมที่ไม่เร่งรีบ หรือมีการเติบโตมาในสภาพแวดล้อมที่มีความสงบ มีสิ่งเร้าทางสังคมน้อย ล้วนมีส่วนสำคัญในการกำหนดลักษณะบุคลิกภาพแบบ Introvert ในขณะที่ผู้ที่มีบุคลิกภาพแบบ Extrovert อาจเติบโตมาในสภาพแวดล้อมที่รายล้อมไปด้วยผู้คน มีการสื่อสารถึงโลกภายนอกอย่างต่อเนื่อง มีการทำกิจกรรมร่วมกันของคนในครอบครัวอย่างสม่ำเสมอ หรือมีความตื่นตัวกับการเข้าร่วมกิจกรรมทางสังคม สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นปัจจัยที่ทำให้ซึมซับพฤติกรรมในวัยเยาว์ และเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีบุคลิกภาพแบบ Extrovert ในที่สุด
ไม่ใช่แค่ Introvert และ Extrovert ต่อไปแล้ว เพราะในสังคมที่มีการปรับตัวตลอดเวลา ทำให้มีคนบุคลิกภาพแบบก้ำกึ่ง ซึ่งถูกนิยามว่า “Ambivert”
Ambivert คืออะไร?
Ambivert คือบุคคลที่อยู่ระหว่าง Introvert และ Extrovert ซึ่งเรียกได้ว่าเป็นบุคคลที่ปรับตัวเก่ง ชอบเข้าสังคม เข้ากับคนอื่นได้ดี และมีความยืดหยุ่นสูง แต่ในขณะเดียวกันมนุษย์ Ambivert ก็มีความรู้สึกที่อยากอยู่คนเดียวเช่นกัน เพราะฉะนั้นบุคคลิก Ambivert จะมีลักษณะพฤติกรรมเอนเอียงไปทางไหนก็ขึ้นอยู่กับแต่ละช่วงเวลาหรือสถานการณ์นั่นเอง
6 สัญญาณที่บอกว่าเราอาจเป็น “Ambivert”
1. รู้สึกว่าตัวเองไม่ใช่ทั้ง Introvert และ Extrovert เพราะเป็นไปได้ทั้งสอง หรืออาจไม่ใช่ทั้งสองบุคลิกภาพข้างต้น เนื่องจากเป็นทั้งคนที่ชอบเก็บตัว มีโลกส่วนตัวสูง และบางครั้งก็รักการปาร์ตี้ และชอบเข้าสังคม
2. ต้องการมีเวลาส่วนตัวพอๆ กับการเข้าสังคม ถ้าเรามีความรู้สึกตื่นตัวจากการเข้าสังคม แต่ก็รู้สึกได้ชาร์จพลังจากการได้อยู่ในโลกส่วนตัว หรือชอบทั้งสองอย่างเท่าๆ กันแล้วละก็ สิ่งนี้ก็อาจเป็นสัญญาณอย่างหนึ่งที่อาจบอกว่าเราเป็นมนุษย์ Ambivert
3. สามารถสร้างสมดุลให้กับการดำเนินชีวิตได้ดี การเป็นคนที่มีบุคคลิกแบบ Ambivert สามารถให้ความสมดุลกับเหตุการณ์ต่างๆ ได้เป็นอย่างดี เพราะมีความยืดหยุ่นในตัวเองสูง และปรับตัวต่อสถานการณ์ต่างๆ ได้เก่ง จึงไม่แปลกหากพวกจะสร้างสมดุลให้กับชีวิตของตัวเองได้ดี
4. รู้สึกว่าการอยู่คนเดียวหรือการอยู่ร่วมกับคนอื่นมากเกินไปทำให้รู้สึกเหนื่อย ถึงแม้ว่า Ambivert จะมีความยืดหยุ่นสูงและปรับตัวเก่ง แต่บ่อยครั้งก็รู้สึกเหนื่อยกับการที่ต้องใช้พลังงานไปกับสิ่งใดสิ่งหนึ่งมากๆ เช่นกัน
5. ชอบการสนทนาแบบ Deep Talk แต่ในขณะเดียวกันก็สามารถพูดคุยทั่วไปได้ กลุ่มคน Introvert ไม่ชอบการการสนทนาแบบผิวเผิน เช่น ถามสภาพอากาศวันนี้ วันนี้ทำอะไรบ้าง มักจะชอบพูดคุยในเรื่องที่สนใจหรือบทสนทนาที่เป็นแบบ Deep Talking ในทางกลับกัน Extrovert จะเป็นพวกชอบเข้าสังคม ชอบการได้พูดคุยกับคนอื่น ส่วน Ambivert สามารถสนทนาพูดคุยได้ตั้งแต่เรื่องเล็กๆ ไปจนถึงบทสนทนาเชิงลึกเลยก็ว่าได้
6. มีเพื่อนหลายกลุ่ม แต่ก็มีกลุ่มคนสนิทที่ไว้ใจได้ด้วย ปฏิเสธไม่ได้ว่ามนุษย์ Extrovert มักจะมีกลุ่มเพื่อนที่หลากหลาย ในขณะที่มนุษย์ Introvert มักจะมีเพื่อนหรือกลุ่มคนที่สนิทด้วยไม่กี่คน แต่ Ambivert กลับมีทั้งเพื่อนหลายกลุ่ม รวมถึงกลุ่มเพื่อนที่สนิทที่ไว้ใจด้วย แต่ก็ไม่ใช่เรื่องแปลกอะไรเพราะ Ambivert เป็นบุคคลที่ปรับตัวตามสถานการณ์ได้ดี ทำให้คนกลุ่มนี้มักจะเพื่อนหลากหลายกลุ่มรวมถึงกลุ่มเพื่อนที่สนิทด้วย
มนุษย์ Ambiverts เหมาะกับอาชีพอะไร?
Adam Grant นักจิตวิทยา กล่าวว่า คนที่มีบุคลิกแบบ Ambivert สามารถทำงานด้านการขายได้เป็นอย่างดี เพราะพวกเขามีทักษะการเจรจา รู้วิธีการพูดโน้มน้าว รวมถึงวิธีการพูดที่จะทำให้ลูกค้าเกิดความสบายใจ นอกจากนี้ อาชีพครูและนักบำบัดก็เป็นอีกอาชีพที่ Ambivert สามารถทำได้ดีเช่นกัน
สร้างสมดุลให้ชีวิต บุคลิกไหนก็ไม่สำคัญ
บุคลิกภาพของคนผันแปรได้ตามกาลเวลาตลอดช่วงชีวิตจากบุคลิกหนึ่งสู่อีกบุคลิกหนึ่ง เป็นพัฒนาการของมนุษย์ในการเลือกที่จะมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่นในสังคม การจำแนกบุคลิกภาพตามหลักทฤษฎีของคาร์ล จุง เป็นเพียงทฤษฎีที่ใช้อธิบายวิธีที่ผู้คนเลือกที่จะวางตัวเองในพื้นที่ที่รู้สึกเป็นตัวของตัวเองได้ดีที่สุด โดยบุคลิกเหล่านี้มีการเปลี่ยนแปลงไปตามวัย โดยเมื่อมีอายุมากขึ้น ผู้ที่มีบุคลิกภาพแบบ Extrovert อาจเข้าสังคมน้อยลง เก็บตัวมากขึ้น และเป็นผู้ฟังมากขึ้น ในขณะที่ผู้ที่มีบุคลิกภาพแบบ Introvert อาจเข้าสังคมมากขึ้น เปิดเผยตนเองมากขึ้น และสามารถพูดนำเสนอต่อหน้าสาธารณะได้อย่างคล่องแคล่ว